Hongaarse giframp stinkt aan alle kanten

Toen ik in België het nieuws vernam van de Hongaarse gifslib-ramp, was ik allerminst onder de indruk. De milieu-inspectie in dat land is knudde. En de huidige en vorige president zijn financieel betrokken.

Tussen 2003 en 2008 hield ik veel varkens en had ik een regelmatige relatie met het Hongaarse instituut van de milieu-inspectie. Want of het nu giftige slib is of drijfmest of een sproeivat vol sproeimiddel, alles wordt gezien als ‘ADR-goederen’.
De Környe Vedelmi (milieu en bescherming) is een instituut dat reeds lang voor de Hongaarse toetreding bestond en wordt geleid door mensen die weinig opleiding hebben gehad. Ze hebben de uitstraling van Jehova-getuigen. Ze komen meestal pas buiten hun kantoor na een klacht en komen steeds met meerderen tegelijk op bezoek. Reden daarvoor is dat de ene medewerker de andere moet controleren.

Hongarije heeft moeite met EU-regels

Toen Hongarije af te rekenen kreeg met Europese verordeningen, kwam wel eens tijdens een leuke babbel met de inspecteurs naar boven dat ze niet konden voldoen aan regels die Europa hen oplegde. Vermeldenswaardig is dat er bij klachten steeds een regionale coördinator is. Dat is dan iemand die vanuit zijn privé-huis probeert mee te sturen. Dit zijn meestal bijna gepensioneerden (directeuren en zo) die tijdens de privatiseringen min of meer buiten de boot zijn gevallen. Bij ons werkte dat positief uit: je kunt met die man (in ons geval een oud-directeur van een kolchoz) tot dialoog komen.
Het basisprobleem bij dit instituut is dat de heren controleurs geen notie hebben hoeveel afvalproducten een bedrijf produceert. Voor de mestproductie van varkens worden bijvoorbeeld tabellen gehanteerd die allang achterhaald zijn. Dat samen maakt dat je de controleurs van alles kunt wijsmaken.

Mestopslag van €800.000

Ik geef maar even een eenvoudig voorbeeld. We werden door de heren gemaand voor ons gesloten bedrijf met 15.000 varkens voor ruim 800.000 euro aan mestopslag te realiseren. Dat vonden we een nogal onrealistisch hoge investering. Toen we ineens mestvarkensbedrijf werden, was de mouw vlug aangepast. Ik gaf de mestputten bij de zeugenstallen (waar andere activiteiten in plaatsvinden) op als extra opslag. Daarmee kregen we zowaar een mega-opslag.

Controleur op hoge hakken het varkensbedrijf in

Door die oogverblindende stockage hadden we plotseling geen last meer van een ander heet hangijzer bij de mestputten. Normaal dienen deze waterdicht gemaakt te worden, iets wat fortuinen zou kosten. Met de ’extra opslag’ en een controleputje van enkele honderden euro’s waren we daar vanaf. Het was oogverblindend, maar verder niets.
De controle hierop gebeurde door een club waar de verantwoordelijke het bedrijf in ging getooid met witte schoenen op hoge hakken. Toen ik haar uitnodigde de varkensstal in te gaan was daar plots geen controle meer nodig… Zo zie je maar wat de mentaliteit is van het instituut dat ook de vorige week geknapte gifslib-bakken dient te controleren.

Hongaarse gifzaakje stinkt

Wat mij bij de recente giframp wel verwondert, is dat dit een opslag betreft van na 2002. In Hongarije is het sinds 2002 verboden om ADR-afval op te slaan in open bassins zonder wandbekleding . Laat staan om dit soort stoffen op te slaan in een bovengrondse opslag van dergelijke grootte. En nog verwonderlijker is, dat hier een milieuvergunning voor zou zijn afgegeven.

Oud-premier is mede-eigenaar

Toen ik deze week terugkwam in Hongarije, hoorde ik wel hoe een en ander vermoedelijk gegaan is. Oud-premier Ferenc Gyurcsány is volgens de Hongaarse nieuwsberichten deeleigenaar van die aluminiumfabriek. De familie rond de huidige premier Viktor Orbán exploiteert naast een groot wegenbouwbedrijf ettelijke grindgroeven en een grondverzetbedrijf met meer dan 400 grondkippers. De groep rondom zijn familie coördineert de grondverzetwerken aan het bassin. Kortom, de families van de huidige en de vorige Hongaarse premier hebben financiële belangen bij de de opslag die heeft geleid tot de huidige gifslibramp.
Op Hongaars grondgebied liggen nog vier industrieën die dezelfde opzet hebben als het getroffen bedrijf. Een oude opslag in de regio Tatabánya zou zelfs een overloop hebben in de Donau. Het is voorlopig nog een goed bewaard geheim wie daar allemaal eigenaar van zou zijn…

Hongaarse premier: gangster in schaapskleren

De huidige Hongaarse regering is er helaas een zoals de vorige. Ze wordt armer met de dag en kan weinig kanten meer uit. Ze kan deze ramp missen als kiespijn.
Toen ik op maandagmorgen 20 september onverwachts naar België vloog, zag ik op het vliegveld het speciale interventieteam. Met de wapens schietklaar zette het de luchthaven gedeeltelijk af voor premier Orban Victor, die even het vliegtuig nam. De man haalde doodleuk zelf zijn valies uit de kofferbak van de auto. Vorige week liep hij op rubberen laarzen en in een leren vestje op de ramp-site. Een gangster in schapenvacht, niets meer en niets minder. Een schande voor Europa.