EMA positief over twee humane vogelgriepvaccins

Er moeten nog wel diverse stappen worden gezet voordat de producten echt in de Europese Unie (EU) op de markt gebracht mogen worden. Zo moet de aanvrager meer data aanleveren en moet de Europese Commissie nog toestemming verlenen.

Humane vaccins

Celldemic moet weerstand opbouwen tegen vogelgriep tijdens een uitbraak onder dieren. Het vaccin kan ook worden gebruikt als de autoriteiten een pandemie als een reële mogelijkheid zien. Het andere vaccin – Incellipan – is bedoeld voor gebruik als de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) of de EU officieel een pandemie heeft afgekondigd. Het vaccin kan snel worden aangepast aan de heersende variant om mensen beter te beschermen en kan versneld worden toegelaten omdat de veiligheid en werkzaamheid al zijn aangetoond.

EMA houdt zich bezig met medicijnen voor zowel mensen als dieren. Ze beoordeelt en houdt toezicht op humane vaccins en medicijnen voor de behandeling van vogelgriep, maar ook op vaccins om vogels tegen hoogpathogene vogelgriep (HPAI) te beschermen.

Het H5N1-vaccin Aflunov is al eerder toegelaten om pluimveehouders, dierenartsen en andere mensen met een verhoogd risico op het virus te beschermen tijdens vogelgriepuitbraken. Daarnaast zijn er nog vier H5N1-vaccins die alleen zijn toegestaan bij een pandemie. Bovendien zijn er vier antivirale medicijnen in de EU toegelaten om griep te bestrijden, waaronder Tamiflu.

Vogelgriep bij mensen, ijsberen en pinguïns

Humane gevallen van vogelgriep komen in Europa weinig voor en alleen bij intensief contact met pluimvee. In oktober 2022 raakte een medewerker van een Spaans pluimveebedrijf besmet en begin dat jaar een Britse hobbyboer. De afgelopen twintig jaar overleden wereldwijd enkele honderden mensen, veelal in Azië. Een jaar geleden trof dat lot een 11-jarig meisje in Cambodja. In 2003 overleed in Nederland een dierenarts.

Voor zover bekend is het vogelgriepvirus nog niet van mens op mens overgebracht. Zoogdieren kunnen het virus wel overdragen op andere zoogdieren, bijvoorbeeld als roofdieren eten van zieke prooidieren. Varkens kunnen vogelgriep onder de leden hebben, zonder dat ze daar ziek van worden. Het risico daarvan is dat het virus zich vermengt met varkensgriep, waardoor een voor mensen gevaarlijke variant ontstaat die zich gemakkelijk verspreid. Wereldwijd is een groot aantal zoogdieren besmet geraakt, van een ijsbeer in Alaska in januari dit jaar tot pinguïns op Antarctica in februari.

Pilot vaccinatie pluimvee

Voor pluimvee is op het moment één vaccin toegelaten: Nobilis Influenza H5N2 van Intervet International. Daarnaast zijn er in Europa enkele H5-vaccins tijdelijk toegelaten. In Nederland loop een proefproject bij leghennen met twee vaccins van Ceva en Boehringer Ingelheim, waarvoor toelating is aangevraagd. De eerste resultaten worden in maart 2024 verwacht. Als die positief zijn en de vaccins dan in de EU zijn toegelaten, kan worden gestart met een tweede proefproject.