Agrarische handel met nieuwe EU-landen groeit

DEN HAAG – Sinds de toetreding van tien Midden- en Oost-Europese landen tot de EU in 2004 is hiermee de Nederlandse handel in agrarische producten verviervoudigd.

De export naar Polen, Tsjechië, Slowakije, Hongarije, Slovenië, Estland, Letland, Litouwen, Cyprus en Malta bedroeg in 2003 nog ongeveer 1 miljard euro. Dat is gestegen naar 4 miljard in 2011. Tegelijk groeide de import uit de nieuwe EU-lidstaten naar ons land van 500 miljoen naar 2 miljard euro.

In het vakblad Nieuwe Oogst concludeert Siemen van Berkum van de sectie internationale handel en markten van het LEI van de Wageningen Universiteit op basis van deze cijfers dat Nederland “veel profijt heeft gehad van de uitbreiding van de EU”. Volgens hem is Nederland sterk in de export van zuivel, veevoer en tuinbouwproducten en importeren we onder meer rundvlees, graan en tabak uit de tien nieuwe EU-landen.

Volgens Van Berkum heeft de Nederlandse land- en tuinbouwsector vooral baat gehad bij de uitbreiding omdat de tien Midden- en Oost-Europese landen sterk agrarisch gericht zijn, waardoor eerder wordt samengewerkt. Zo snijdt volgens hem in de dierlijke landbouwtak “het mes aan twee kanten”. Nederland heeft volgens hem een aantal sterke spelers in de veevoerindustrie die ‘eiwitcomponenten’ voor hun producten importeren uit Oost-Europa en de eindproducten worden vervolgens weer geëxporteerd “naar de landen van herkomst”.

Maar er zijn ook negatieve effecten geweest. Vooral de Nederlandse champignonteelt heeft last van de toegenomen concurrentie. “Door de lagere arbeidskosten in Polen is deze arbeidsintensieve bedrijfstak de afgelopen tien jaar in Nederland gekrompen en in Polen gegroeid”, aldus Van Berkum.

De ontwikkeling in de champignonteelt is opmerkelijk volgens de onderzoeker, omdat de tuinbouw in Nederland weer voordeel heeft gehad van goedkope Oost-Europese krachten de afgelopen jaren. “Als de sector geen Poolse werknemers had kunnen inschakelen, was er een groot probleem geweest”, concludeert Van Berkum in Nieuwe Oogst.