Aangeharkt

Boeren houden van recht en aangeharkt landschap. Ze zien liever aardappelruggen dan Oostvaardersplassen.

Het late voorjaar is in het gebied waarin ik woon de mooiste tijd van het jaar. Akkerland wordt in het voorjaar netjes bewerkt en ingezaaid, en als dat gedaan is, ziet het er allemaal keurig aangeharkt uit. Later in het jaar is het veel rommeliger. Er is dan geoogst, er liggen hopen aardappelen en er zijn trekkersporen. Ook het grasland ziet er dan veel minder strak uit.

Dat ik houd van een aangeharkte omgeving is geen toeval. Het heeft volgens sociaal psychologen met mijn omgang met het land te maken. Boeren en aanverwant volk hebben een voorkeur voor een strakke, rechte en goed onderhouden omgeving. Dat is ook het geval als hun eigen boerderij heel ergens anders ligt, en ook als ze al met pensioen zijn. Er zijn ook allerlei mensen die juist van ruig en onontgonnen gebied houden, ook als dat in een voor hen volstrekt onbekende omgeving is. Kortom, een Nederlandse boer die je loslaat in Indonesië, kickt op strakke rijstvelden, en een Nederlandse vogelaar aldaar is dol op ondoordringbare regenwouden.

Dat er verschil in waardering van landschappen zit, is heel lang ontkend. Tot een paar decennia geleden werd ervan uitgegaan dat iedereen dezelfde schoonheidsidealen voor landschap had. Ik moest daaraan denken toen ik vorige week met de trein door Flevoland reed, met uitzicht op de Oostvaardersplassen. Vanuit de trein keek ik uit op een onproductieve, dorre vlakte met restanten van begroeiing. Zelfs de bomen zijn er afgekloven en dood. Een soort wilde Westen na een grote droogte. Ergens stond een koppeltje magere paarden. Lucky Luke ontbrak, evenals een galg met daarop gezeten een gier. Het zal allemaal ecologisch erg mooi zijn, maar ik vind het maar niks. Overigens, Stichting Welzijn Grote Grazers vindt het ook niks; zij beschuldigt de overheid van het uithongeren van de grazers in de Oostvaardersplassen.

Persoonlijk word ik een stuk gelukkiger van de daarop volgende Flevolandse akkers met kaarsrechte aardappelruggen. Ik heb eens even gegoogeld en ik kan vaststellen dat ik tot een minderheid behoor. De meeste berichten over de Oostvaardersplassen en de trein geven hoog op van de schoonheid van het gebied, en in sommige berichten wordt vooral geklaagd over de aanwezigheid van de trein, die te horen en te zien is. Trouwens, op internet was ook te zien dat een deel van de lokale bevolking de Oostervaardersplassen in de eerste plaats ziet als een vuilnisbelt waar gratis gestort mag worden.

Het zou een aardig experiment zijn om een groep boeren en een groep natuurliefhebbers in de trein te zetten en te vragen naar hun waardering voor wat ze tussen Lelystad en Almere zien. Ik schat zo in dat er een groot verschil in de uitkomsten zou zitten.