Zo vind je als melkveehouder houvast bij financiële onzekerheid

Hoe ga je als boer om met alle onzekerheden in de wereld? De oorlog in Oekraïne joeg energie-, graan-, voer- en kunstmestprijzen de lucht in, maar al langer is de stabiliteit op de wereldmarkten ver te zoeken. Vooral melkveehouders leven de laatste jaren in een nieuwe werkelijkheid, signaleert Lubbert van Dellen van accountantsbureau Flynth. “Zij zijn heel lang stabiliteit en goed gespreide uitgaven gewend geweest, maar worden nu in een heel kort tijdsbestek in het diepe gegooid.”

Van Dellen noemt de sterk op en neer gaande melkprijs, de mestregelgeving, het GLB en het vergunningentraject als voorbeelden. “De akkerbouw en intensieve sector hebben jarenlang kunnen wennen aan marktfluctuaties en weten dat onzekerheid minnen, maar óók plussen geeft. De melkveehouder zoekt nog houvast: naar licht aan het einde van de tunnel en een manier om de tijd tussen vandaag en een financieel betere periode te kunnen overbruggen.”

Nieuwe planner geeft houvast

Er is behoefte aan meer rust en inzicht in de financiële planning. Maar hoe? “Juist als liquiditeit door het jaar heen verandert, is de lopende rekening van vandaag géén goede thermometer van hoe een bedrijf het doet”, stelt Van Dellen. Liquiditeitsbegrotingen en -prognoses helpen al, maar zijn niet altijd makkelijk door boeren zelf op te stellen. De nieuwe Cashflow Planner van softwareontwikkelaar AgroVision moet daar verandering in brengen.

“Met deze software kan ook een grotere groep boeren makkelijk zelf aan de slag met eigen cijfers. Het is een veel flexibeler systeem”, vertelt Eric Harms van AgroVision. De kern van het programma is dat je op basis van een deel van je bedrijfshistorie de toekomst ‘voorspelt’.

Je kiest een startdatum voor je begroting en vervolgens worden alle bedrijfscijfers van het afgelopen jaar automatisch gekopieerd naar het nieuwe jaar. Dan kun je per maand – maximaal twaalf maanden vooruit – de cijfers actualiseren. Je ziet dan meteen het financiële eindresultaat op het eind van dat jaar. Wie verwacht dat de melkprijs deze zomer verder daalt of denkt dat voerprijzen gaan stijgen, kan dat direct aanpassen.

Harms: “Doordat alle cijfers in onze boekhouding zitten, kun je ook aan alle knoppen draaien. De toekomst kun je niet voorspellen, maar je krijgt wel houvast en een scherper beeld van hoe je bedrijf er over een jaar voor staat. Je wordt minder snel verrast.”

Meer gevoel met de markt

Met de Cashflow Planner is het ook mogelijk om verschillende scenario’s uit te werken. Zo weet je wat er in een goede of slechte markt onderaan de streep overblijft. “Daar kun je als boer mee spelen”, legt Harms uit. “Door zo’n wat als-analyse krijg je een beter gevoel met de markt. Wij raden boeren aan om alle posten – groot en klein – zorgvuldig en kritisch na te lopen. Waar verwacht je veranderingen? Dit zie je bovendien in één oogopslag. Het is geen ingewikkeld systeem.”

Volgens Harms geeft de Cashflow Planner vooral meer rust en inzicht. “Niet elke boer vindt dit misschien leuk, maar als je alleen al maandelijks alle belangrijke posten naloopt en actualiseert, dan weet je al veel beter waar je aan toe bent.” In vergelijking met de liquiditeitsbegroting van AgroVision zijn in de Cashflow Planner ook enkele verbeteringen aangebracht. Zo wordt de btw nu automatisch verrekend en zijn crediteuren- en debiteurensaldi beter inzichtelijk dan voorheen.

Akkerbouw laat zich lastiger voorspellen

De akkerbouw laat zich door de vele variabelen aan de opbrengstkant veel moeilijker voorspellen. Er zijn verschillende gewassen en afzetmomenten, oude voorraden en telers kunnen kiezen uit contract, pool of vrij. “Idealiter werken we met kwartaalbegrotingen om alle onzekerheden het hoofd te bieden”, vertelt Ruthger Steenbeek van accountantsbureau Countus. “Dan kun je als teler echt snel corrigeren en ingrijpen in je uitgavenpatroon. We werken hard aan zo’n standaardmodel, maar dat kan nog een paar jaar duren.”

Tot die tijd is er de liquiditeitsprognose van het bedrijf. Daarin komen factoren als kostprijs, kostenpatroon, oude voorraden, kilo’s, verwachte opbrengstprijzen, afzetmomenten, investeringen en zeker ook de gestegen rente voorbij. Daarbovenop is er Countus Signaal Akkerbouw. Daarmee wordt de oogst van het afgelopen jaar in kaart gebracht en zie je precies de kostprijs per gewas en per hectare. Inclusief vaste en toegerekende kosten en opbrengsten.

Steenbeek: “We vergelijken ook telers in groepen. Zo krijg je nog specifieker in beeld waar je bedrijfskosten zitten en krijg je goed inzicht in je uitgaven- en inkomstenpatroon. Je weet beter wat je moet beuren om je kosten te kunnen dekken.”