Zo doen zij dat: Frisse lucht voor nuka’s

Redactie

Janet Beekman

freelance redacteur

Steeds meer melkveehouders fokken hun kalveren buiten op ?in iglo’s, eenlingboxen of groepshokken. De frisse lucht doet de kalveren goed.

Pasgeboren kalveren hebben weinig weerstand en zijn vatbaar voor infecties. Om ziekteoverdracht tussen kalveren te beperken, is het raadzaam kalveren de eerste twee weken individueel te huisvesten in een eenlingbox of iglo. Vanaf een leeftijd van veertien dagen tot drie maanden is huisvesting in groepshokken of groeps­iglo’s mogelijk. Buitenhuisvesting van kalveren neemt toe, weet jongveeopfokspecialist Marijn van Brakel van Denkavit, die melkveehouders adviseert over huisvesting van kalveren. “De frisse lucht en de lage infectiedruk buiten verlagen het risico op luchtweginfecties.”

Veehouders kiezen ook vaak voor buitenhuisvesting door gebrek aan ruimte in de ligboxenstal. Een andere pre is het eenvoudig kunnen verplaatsen en reinigen van iglo’s, eenlingboxen en groeps­hokken. Verder is een betere diercontrole mogelijk als kalveren individueel zijn gehuisvest of in kleine groepjes staan. Bij lage temperaturen is een droog ligbed cruciaal. Daarom plaatsen veehouders volgens Van Brakel in toenemende mate iglo’s en eenlingboxen onder een overkapping, zodat het ligbed en voer droog blijven.

Drie melkveehouders vertellen over hun aanpak van de kalveropfok buiten.

Johan Hendriks

‘Kalf lijdt groeiverlies bij overgang van iglo naar roostervloer’

Johan Hendriks gebruikt al twintig jaar iglo’s voor de huisvesting van nuka’s. Om ook oudere kalveren langer buiten te huisvesten, schafte hij vorig jaar een groepshok van Alpuro Breeding aan. Dit voorjaar kwam er een tweede.

“Ik verplaats kalveren van ongeveer drieënhalve week oud van een iglo naar een groeps­hok. Daar kunnen ze tot een leeftijd van vier tot vijf maanden buiten verblijven, totdat ik ze in de ligboxenstal kwijt kan. Dat scheelt ruimte in de stal.”

Hendriks merkte dat de overgang van jongere kalveren vanuit de iglo’s naar een hok met roostervloer in de ligboxenstal te groot was. “Dat leidde tot groeiverlies. Sinds ik oudere kalveren vanuit de groep naar de ligboxenstal verhuis, zie ik dat niet meer.”

Johan Hendriks streeft naar goed ontwikkelde vaarzen die op een leeftijd van 23 maanden afkalven. Om dat te bereiken is een goede jeugdgroei erg belangrijk.
Foto: Van Assendelft Fotografie

Het werken met de groeps­hokken bevalt goed. “Ik kan de hokken makkelijk verplaatsen met een hefmast aan de trekker en rouleer ze op vijf plaatsen op een betonplaat waar via een ondergrondse leiding een wateraansluiting is.” De kalversterfte is 6,8 procent, inclusief 5 procent dood­geboorte.

De buitenhuisvesting staat volgens de Brabander garant voor een goed klimaat, maar voeding is ook belangrijk. “Sinds zeven jaar voer ik melk en ruwvoerbrok van Alpuro Breeding. Deze kalvervoer­specialist geeft mij goede voedings- en management­adviezen over de opfok. Zo geef ik nu direct biest, ook bij een geboorte ’s nachts, en dat verbetert de overleving van mijn kalveren.”

Omdat de frisse lucht erg positief werkt op de gezondheid, overweegt Hendriks om ook een mobiele stal aan te schaffen voor de huisvesting van jongvee van vier tot twaalf maanden oud.

Ronald Poppe

‘Sinds de kalveren buiten staan is het hoesten over’

In april 2014 ging het roer om bij familie Poppe. De kalveren verhuisden van de oude ligboxenstal naar iglo’s. Tot dusver stierf slechts een kalf.

Huisvesting van kalveren in de oude ligboxenstal bleek bij Ronald Poppe geen succes. “Vanaf vorige winter hadden de kalveren longproblemen. Het klimaat in de stal was slecht: het ontbrak aan frisse lucht. Dat kost groei en te veel geld aan medicijnen”, vertelt Ronald Poppe.

De jongste kalveren blijven tot ongeveer drie maanden leeftijd op het bedrijf. Voor deze groep schafte Poppe negen individuele iglo’s en vijf groepsiglo’s aan.

Op advies van Denkavit richtte Poppe voor 60 kalveren op jaarbasis een compleet nieuw kalververblijf in met ­iglo’s in een openfrontstal met roostervloer. “De gier loopt weg. De kalveren liggen dus altijd op droog stro en ze staan tochtvrij. Sinds de kalveren buiten staan, was het hoesten over. Sinds april is maar een kalf gestorven aan diarree.”

Ronald Poppe richtte een compleet nieuw kalververblijf in met iglo’s in een openfrontstal met roostervloer. De kalversterfte daalde.
Foto: Frank Uijlenbroek

De kalveren komen eerst individueel in een iglo. Op veertien dagen gaan ze naar een van de drie groepshokken, waarvan twee met een drinkautomaat. In twee groepshokken staan twee groepsiglo’s en in het derde hok één.

“We hadden een voorkeur voor ­iglo’s boven eenlingboxen omdat iglo’s goedkoper zijn en ik ze eenvoudiger kan schoonmaken. Het verplaatsen gaat gemakkelijk met de minishovel. Voordat een pasgeboren kalf in een individuele iglo komt, is het onderkomen grondig gereinigd.”

Voor een goede ontwikkeling van het jongvee voert Poppe de dieren kunstmelk, muesli en luzerne. Daarbij is een goed ingestelde kalverdrinkautomaat belangrijk. En vanaf dag twee al ruwvoer verstrekken zorgt voor een goede pensontwikkeling.

Na de melkperiode verblijven de kalveren nog twee weken op het melkveebedrijf. Daarna verhuizen ze naar het jongveeopfokbedrijf, dat hij samen runt met een medewerker en met broer Jan en diens vrouw Ingrid. Dat bedrijf staat 3 kilometer verderop in Zwolle.

‘Eenlingbox strooit makkelijk in en je kunt er goed onder’

Frans Zeinstra heeft 25 eenlingboxen buiten staan. In een aparte stal is een kalververblijf met mechanische ventilatie.

Vorig jaar schafte maatschap Zeinstra 25 eenlingboxen aan voor € 325 per stuk exclusief btw. “Daarmee professionaliseren we de kalveropfok op ons groeiende bedrijf. Met onze zelf ontworpen eenlingboxen was de kalversterfte te hoog. De kalveren konden aan elkaar likken en elkaar besmetten. Ook de hygiëne was onvoldoende”, zegt Frans Zeinstra.

De Fries heeft de eenlingboxen onder een overkapping met een geïsoleerd dak staan. “Op een dusdanige hoogte dat we er vlot onderdoor kunnen. Er is veel zicht op de kalveren en het instrooien gaat snel en eenvoudig.”

Elk kalf neemt tot een leeftijd van tien weken via een eigen speenemmer met een speciale speen de koemelk heel geleidelijk op. “Dat zorgt voor een goede vertering van de melk en voorkomt diarree.”

Op een leeftijd van veertien dagen verhuizen de kalveren naar groepshokken met stro in de kalverafdeling, waar ze acht weken blijven. Zodra een eenlingbox leeg is, rijdt Zeinstra deze naar de mestbult om de mest te verwijderen en de box te reinigen.

Met een handig hefsysteem kan Frans Zeinstra een eenlingbox eenvoudig uit de rij halen voor reiniging.
Foto: Anne van der Woude