Zo begin je een neventak

Een zakje aardappelen aan huis verkopen, netje uien erbij, een paar flessen melk, mensen zijn graag bereid de iets hogere prijs te betalen. En dus ga je nadenken: wat kan ik hier nog meer mee? Kan het assortiment uitgebreid worden? Is een en ander te combineren met de fietsroute in de buurt? Weet je wat? Een terras op het erf is ook leuk. Maar dan komt de gemeente een kijkje nemen. Ineens blijkt dat je voor dit alles een vergunning had moeten aanvragen. Of dat de extra inkomsten verdampen omdat allerlei belastingen om de hoek komen kijken. Kortom: voor je een neventak op poten zet, is het zaak na te gaan wat er in jouw gemeente is toegestaan en wat niet.

_{Lees verder onder het kader.}

Soorten nevenactiviteiten

Er zijn veel verschillende soorten nevenactiviteiten. De boerencamping en de boerderijwinkel zijn bekend, net als de zorgboerderij. Maar de laatste jaren zijn er tal van andere initiatieven bijgekomen, zoals de productie van groene energie of het verlenen van allerlei diensten, denk aan het onderhouden van een golfbaan of het onderhouden van bermen voor de gemeente. Wat je ook als nevenactiviteit wilt gaan doen, het bestemmingsplan is het vertrekpunt. Denk niet: wat een ander een dorp verderop doet, dat kan hier ook. Een bestemmingsplan is locatiegebonden.

Draagvlak

Vaak staat als maximale omvang vermeld dat de nevenactiviteit niet groter dan 50 vierkante meter mag worden. Dat lijkt best veel, maar als je bijvoorbeeld parkeerplaatsen aan wilt leggen voor klanten en bezoekers, zit je er al heel snel aan. Heb je meer ruimte nodig voor dit alles? Ga dan vooraf met de gemeente in gesprek, leg je plannen voor en zorg dat alles goed onderbouwd en uitgewerkt is. Je staat extra sterk als je vooraf voor draagvlak hebt gezorgd. Als de buurt geen problemen heeft met toenemend verkeer, het geluid van spelende kinderen of een ander uitzicht door een weide met zonnepanelen, dan is de gemeente eerder geneigd je plan goed te keuren dan wanneer iedereen in je omgeving ertegen is.

_{Lees verder onder de foto.}

Het bewerken van eigen producten om ze vervolgens te verkopen, houdt in dat je aan extra eisen moet voldoen op gebied van hygiëne en bewaring. – Foto: Peter Roek

Eigen producten verwerken

Leg ook voor wat je precies wilt gaan doen: wil je alleen melk van eigen koeien verkopen of wil je ook zelf gaan zuivelen? Het be- en verwerken van je eigen producten om ze vervolgens te verkopen, houdt in dat je aan extra eisen moet voldoen op gebied van hygiëne en bewaring. Hier horen ook voedselplannen en risicoanalyses bij. Vaak hoef je die niet allemaal zelf te verzinnen, brancheorganisaties hebben meestal goedgekeurde standaardformulieren die je langs kunt lopen om te zien of je aan de voorschriften voldoet.

Iets vergelijkbaars is er ook voor het starten van een zorgtak. Buiten een picknicktafel en een parasol neerzetten is niet genoeg, je zult aan een hele lijst voorschriften moeten voldoen, van brandveiligheid tot een raad van toezicht en kwaliteitsplannen.

_{Lees verder onder het kader.}

En daar is de fiscus

Zorg ook dat je vooraf weet hoe het belastingtechnisch zit met de neventak die er moet komen. Is het echt een activiteit in het verlengde van het bedrijf of staat de neventak er juridisch los van, bijvoorbeeld in de vorm van een aparte bv? Vergeet ook niet dat de neventak gevolgen kan hebben voor de WOZ. Wie een oude schuur ombouwt tot winkel, vergaderruimte, kinderdagverblijf of wat dan ook, ziet meestal de WOZ-waarde stijgen. De afkorting staat voor de wet Waardering Onroerende Zaken. Die waarde is een schatting van de marktwaarde van het gebouw. Het is niet moeilijk voor te stellen dat een winkel een hogere WOZ-waarde heeft dan een oude schuur. Nu is dat nog niet zo erg, maar aan deze waarde is de onroerendezaakbelasting gekoppeld, de ozb. Hoe hoger de WOZ, hoe meer ozb je betaalt. Wees hier dus op voorbereid.

Productie groene energie

Vrij nieuw op het palet van neventakken is het produceren van groene energie voor derden. Met name het verhuren van grond aan partijen die er zonnepanelen op willen zetten, kan voor verwarring zorgen. Normaal gesproken kun je de landbouwvrijstelling loslaten op de winst die je hierbij maakt, je hoeft er dan geen belasting over te betalen. Voorwaarde is wel dat de grond voor minimaal 90% in gebruik is als landbouwgrond. En in die term schuilt het spreekwoordelijke addertje want zijn zonnepalen nog te zien als een landbouwactiviteit? Creatievelingen laten onder de panelen kippen of schapen lopen onder het motto: nu is het duidelijk wél een landbouwactiviteit. Maar dan nog is de 90-procent-eis discutabel. Het is niet erg aannemelijk dat dit kleinvee ervoor zorgt dat 90% of meer van de grond agrarisch in gebruik is als die bomvol zonnepanelen staat. Kortom: reken jezelf niet rijk door er bij voorbaat vanuit te gaan dat de winst onbelast is.

_{Lees verder onder de foto.}

Aanleg van zonnepanelen op landbouwgrond. – Foto: Koos Groenewold

Personeel

Ook iets om rekening mee te houden is personeel. Niet zelden begint de neventak met arbeid uit het eigen gezin of de familie. Maar wat als de activiteit dusdanig groeit dat er personeel nodig is? In dat geval krijg je te maken met het arbeidsrecht. Daarin is geregeld dat medewerkers recht hebben op vakantie, pauzes, zwangerschapsverlof, doorbetaling bij ziekte en meer van die dingen waar je vooraf wellicht nog nooit bij stilgestaan hebt. En ook hier komt de fiscus om de hoek kijken: je moet loonbelasting betalen en sociale premies afdragen. Dit is te omzeilen door zzp’ers in te huren, maar pas op: zodra de fiscus vermoedt dat de gehuurde arbeidskracht eigenlijk een verkapte werknemer in loondienst is, dan volgt alsnog een aanslag. Dit is aan de orde als je er een gezagsverhouding mee hebt: hij of zij mag niet zonder jouw instructies of toestemming werkzaamheden doen. Ook als je de zzp’er een vast loon betaalt, met vakantiegeld, is sprake van loondienst. Zorg vooraf dat hier duidelijkheid over is om aanslagen en wellicht boetes achteraf te voorkomen.

Alles bij elkaar lijkt het of het starten van een neventak een mijnenveld is, maar dat hoeft het niet te zijn als je je goed voorbereidt: weet wat je precies wilt, waar je het wilt en wat er wel en niet mogelijk is. Dan hoeft niets een vlotte start nog in de weg te staan.

Tot en met Pasen publiceert Boerderij.nl meerdere succesverhalen en adviesartikelen over verbrede landbouw. Lees ook: De gestage opmars van de neventak. Bekijk oude foto‘s: Begin verbreding: tent in de tuin en kalfjes aaien.