‘Zie ontevredenheid boer over EU als opbouwende kritiek’

Enquête van Boerderij en EenVandaag toont grote ontevredenheid onder Nederlandse boeren over EU-beleid, ondanks waardering voor samenwerking.

Boeren zijn uiterst kritisch op ’Europa’ en vinden dat er weinig goeds uit Brussel komt. Dat is in grote lijn de uitslag van de enquête die Boerderij samen met actualiteitenprogramma EenVandaag heeft gehouden.

De enquête was eigenlijk opgezet met het oog op de verkiezingen voor het Europese Parlement in juni. Maar op dit moment wordt de stemming vooral gekleurd door het wegvallen van de derogatie. De gevolgen daarvan zijn groot. En dat terwijl bewezen is dat bemesten van grasland volgens de derogatievoorschriften het milieu niet extra belast. Verder speelt op de achtergrond uiteraard stikstoffrustratie mee; een Nederlands probleem dat niet los te zien is van EU-beleid.

80% heeft weinig tot geen vertrouwen in de Europese Unie

Het is dan ook niet verwonderlijk dat het chagrijn er van af druipt bij de uitkomsten van de enquête. Een overgrote meerderheid is uiterst kritisch. Meer dan 80% heeft weinig tot geen vertrouwen in de Europese Unie. En voor wie zo’n percentage toch wat abstract vindt, de commentaren in de afdeling ‘open antwoorden’ spreken boekdelen. Een deelnemer waarschuwt: ‘Bel mij maar niet want ik word toch alleen maar boos’. Een collega vat zijn eigen visie – en die van velen – kernachtig samen tot ‘Brussel heeft geen enkele feeling met de realiteit’. De boosheid gaat zo ver dat de deelnemers in meerderheid vinden dat ze per saldo meer nadeel hebben van de EU dan voordeel.

Meerderheid wil niet dat Nederland uit de EU stapt

Je zou bijna zeggen: voor de Nederlandse boer heeft de EU afgedaan. Maar dat is gelukkig niet zo. Een ruime meerderheid onderstreept het belang van Europese samenwerking. Een meerderheid wil niet dat Nederland uit de EU stapt. Er is bovendien een verrassend grote bereidheid om te gaan stemmen in juni. Opvallend is ook het geloof in het effect van acties, mogelijk gesteund door de stappen terug die Brussel heeft gezet inzake de Green Deal. Ook dat is positief te duiden, want wie echt is afgehaakt, ziet ook geen nut meer in actievoeren.

Kritisch maar betrokken: Nederlandse boeren en de EU

De stemming is dus uiterst kritisch maar niet cynisch. Op de achtergrond is er wel degelijk betrokkenheid bij Europa te merken. Gelukkig maar, want als één land baat heeft bij een (goed functionerende) Europese Unie dan is dat Nederland, de Nederlandse land- en tuinbouw voorop. Zonder open binnengrenzen zijn we als exporterend land immers nergens. Zonder werknemers uit andere EU-landen kwam het werk niet af. En zonder Europees afgestemde regels kun je dat level playing field wel helemaal schudden. En dan zijn de inkomenstoeslagen nog niet eens genoemd.

Gelukkig wordt die opvatting breed gedeeld. De Europese gedachte leeft. Dat is een belangrijke constatering in een tijd waarin verdeeldheid gezaaid wordt en sommige groeperingen hopen dat de EU uit elkaar zal vallen. Alleen de invulling van die Europese gedachte in de afgelopen jaren stemt niet tot tevredenheid in de agrarische sector, om het zachtjes uit te drukken. Daar is dus werk aan de winkel.

Al met al laat deze enquête zich lezen als een stevige portie kritiek op Europa van Nederlandse boeren, maar je kunt het zien als opbouwende kritiek, in de aanloop naar spannende Europese verkiezingen in juni.