VVD en NSC na uitspraak stikstofzaak Greenpeace: Wiersma nu echt aan zet
Landbouwminister Femke Wiersma is teleurgesteld in de Greenpeace-uitspraak van de rechtbank in Den Haag en overweegt een hoger beroep. Coalitiepartijen VVD en NSC leggen de bal nu nadrukkelijk bij haar neer. BBB is in ieder geval blij dat de stikstofdeadline in 2025 van tafel is.
Coalitiepartijen VVD en NSC draaien de duimschroeven bij landbouwminister Femke Wiersma aan na de door de Staat verloren stikstofzaak die door Greenpeace aangespannen was. De minister is volgens VVD en NSC nu aan zet en zij moet snel met een plan komen. BBB legde in een eerste reactie de schuld bij vorige kabinetten neer. Wiersma zelf noemt de uitspraak niet die waarop ze had gehoopt. Ze laat weten dat een hoger beroep tot de mogelijkheden behoort.
De rechter oordeelde vanochtend dat de Staat voor 31 december 2030 moet zorgen dat op 50% van de stikstofgevoelige natuur niet meer stikstof neerdaalt dan de natuur aankan. De rechter ging niet mee in de gevraagde eerste stikstofdeadline van Greenpeace in 2025. Dat betekent dat de Staat nog bijna zes jaar de tijd heeft om aan de uitspraak te voldoen. BBB-fractievoorzitter Caroline van der Plas, die de uitspraak van de rechter eerder op de dag ‘stevig’ noemde, noemt het schrappen van de stikstofdeadline in 2025 nog wel als positief punt.
VVD: vandaag beginnen om 2030 te halen
De stikstofdeadline in 2030 betekent volgens VVD-Kamerlid Thom van Campen niet dat Wiersma kan afwachten. “De rechter heeft gezegd dat de deadline in 2030 zelfs bijna onhaalbaar is. Je moet dus vandaag beginnen om uiteindelijk je doelen in dat jaar te halen. Niet omdat we van die doelenfetisjisten zijn. Wel omdat die doelen ons erbij helpen om boeren op enig moment weer perspectief te bieden en ook PAS-melders te legaliseren De stikstofuitstoot moet zo snel mogelijk naar beneden, zodat we ook onze economie van het slot krijgen. Liever vandaag dan morgen.”
Kritiek dat de VVD als coalitiepartij ook zelf de handtekening onder het schrappen van het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) en het transitiefonds heeft gezet, wuift Van Campen van de hand. “We hebben ervoor geknokt dat de afgesproken doelen voor waterkwaliteit, natuur en klimaat overeind zijn gebleven. Daar is het ons om te doen. Voor ons is niet belangrijk hoe we er komen, maar dat we er komen. Ik laat me graag overtuigen. De bal ligt zeker vandaag bij minister Wiersma om met keuzes te komen.”
NSC: schrappen deadline 2025 haalt druk wat van ketel
NSC-Kamerlid Harm Holman was voorzichtig in zijn reactie. Dat de rechter niet meeging in de Greenpeace-eis om in 2025 al aan de stikstofeisen te voldoen, haalt volgens hem wat druk van de ketel. “De minister is nog steeds bezig om plannen te maken en dat is een must. Het is belangrijk dat er duidelijkheid komt. Deze uitspraak leidt, denk ik tot een stroomversnelling en geeft zicht en hoop op een plan.” Holman noemde daarbij ook de ‘modellenwerkelijkheid’ van de kritische depositiewaarde (KDW). “Die heb ik al eens gehekeld en ik heb gezegd dat dit anders moet. Ik verwacht dat het kabinet op dat terrein wel met iets anders komt. Al is dat iets van de lange adem, want wetgeving veranderen is niet in een dag gepiept.” Over een NPLG-alternatief wilde Holman nog niks zeggen. “We wachten op een voorstel, ik ga nu niet zeggen wat Wiersma moet doen. Al had ik gewild dat er nu een plan had gelegen ter vervanging van dit NPLG.”
Oppositie: rechter had niet nodig moeten zijn
Oppositiepartijen waren scherp na de Greenpeace-uitspraak. Tweede Kamerlid Laura Bromet van GroenLinks-PvdA sprak van een vernietigende uitspraak. Ze noemt het ‘erg verdrietig’ dat de rechter eraan te pas moest komen om het kabinet te dwingen zich aan stikstofdoelen te houden.
D66-Kamerlid Anne-Marijke Podt herkent zich daarin, maar spreekt ook van een heel duidelijke uitspraak en richting. “Hier zat geen woord Spaans tussen. Het schrappen van het NPLG en transitiefonds is door de rechter ook echt als pijnpunt genoemd.” Podt zegt het wel spannend te vinden dat er nu een termijn van bijna zes jaar voor de stikstofdeadline geldt. “Je wilt niet dat er gedwongen uitkoop plaatsvindt, maar je komt er wel steeds dichterbij. Er zal echt iets moeten komen. Je ontkomt niet aan minder dieren, maar doe dat op een nette manier.”
CDA: schrappen NPLG was een blunder
Volgens CDA-Kamerlid Eline Vedder bevestigt de uitspraak dat er snel duidelijk en betrouwbaar stikstofbeleid nodig is. “Er is gewoon uitgesproken dat we ons aan onze eigen regels moeten houden. Het kabinet kan niet langer dralen met beleid dat de uitstoot naar beneden brengt. Het schrappen van het NPLG en transitiefonds was, zonder nieuw beleid of financiële middelen, een blunder. De rechter noemde dit vandaag een ‘stap terug’.” Volgens het CDA moet onder meer geld uit het klimaatfonds gebruikt worden om dit terug te draaien.
ChristenUnie-Kamerlid Pieter Grinwis spreekt van een ‘linkse directe voor het kabinet’. “Greenpeace heeft op punten weliswaar dik gewonnen, maar het kabinet is nog net niet knock out. De claim voor het alsnog bereiken van het natuurdoel in 2025 is niet toegewezen.” Grinwis stelt dat het kabinet stevig moet terugslaan met een effectieve reductie- en herstelaanpak.
Kamerlid André Flach (SGP) spreekt van een harde klap. Hij pleit ervoor om de huidige stikstofdoelen uit de wet te halen. ‘Als de regering niet snel met een voorstel komt, doen wij dat’, schrijft hij op medium X.