RvS: intrekken milieuvergunning te zwaar middel

Tot dat oordeel komt de Raad van State (RvS) in een recente uitspraak. De gevolgen van het verliezen van de vergunningen – de varkenshouder heeft twee varkenshouderijen in Lieshout en Mariahout – zijn zeer zwaar. RvS: “Het permanent intrekken van de vergunningen betekent voor hem waarschijnlijk dat het met een faillissement zal eindigen.” Een te extreme sanctie in dit geval, oordeelt RvS.

Meewerken aan onderzoek Wet Bibob

Het gemeentebestuur trok de milieuvergunningen in, omdat de eigenaar van de varkenshouderijen – in de ogen van de gemeente – niet mee wilde werken aan een onderzoek op grond van de Wet Bibob. Dat onderzoek was volgens het gemeentebestuur nodig na een tip van een officier van justitie. Drie keer was er een brief aan de varkenshouder gestuurd om gegevens aan te leveren. Daarop heeft hij niet gereageerd. De varkenshouder is eind 2020 tegen de intrekking van de milieuvergunningen in beroep gegaan bij de rechtbank Oost-Brabant. Volgens hem heeft het gemeentebestuur niet de juiste procedure gevolgd en heeft hij de brieven nooit ontvangen. Hij heeft dan ook niet bewust geweigerd om mee te werken aan het Bibob-onderzoek.

Verzonden brieven

De financiële gegevens over de jaren 2017, 2018 en 2019 die nog ontbraken, kon hij naar eigen zeggen op dat moment niet aanleveren, omdat die nog niet definitief waren opgesteld door de boekhouder. De rechtbank stelde de varkenshouder op 11 februari 2021 in het ongelijk.

Volgens de RvS is het niet waarschijnlijk dat de varkenshouder geen enkele van de drie aan hem verzonden brieven heeft ontvangen, zoals hij beweerd. Hij had uiterlijk 23 april 2020 op de hoogte moeten zijn van het verzoek van de gemeente om gegevens aan te leveren. Dat het – abusievelijk – niet ter inzage leggen van het besluit tot vergunningintrekking hem zou hebben benadeeld is volgens de RvS niet aannemelijk. RvS: “Het doel van het ter inzage leggen is het inlichten van mogelijk derde-belanghebbenden, niet het inlichten van degene aan wie de beschikking gericht is.”

Gevolgen varkenshouder heel groot

Het college had door het niet op tijd reageren van de varkenshouder op zich de bevoegdheid om de milieuvergunningen in te trekken, stelt de RvS, maar er is wel een belangrijke voorwaarde. RvS: “Het intrekken mag echter alleen als dit evenredig is.” En daar gaat het fout volgens de Raad. De gevolgen zijn heel groot voor de varkenshouder terwijl er niets bekend is over het ‘gevaar’, daarover stond niets in het bericht van de officier van justitie. Het intrekken van de vergunningen ontneemt de varkenshouder bijvoorbeeld om gebruik te maken van de bedrijfsbeëindigingsregeling, aldus de RvS, terwijl hij binnen afzienbare tijd wil stoppen met zijn onderneming.

Tijdelijke intrekking vergunning

De gemeente had moeten volstaan met een minder zware sanctie, bijvoorbeeld door een tijdelijke intrekking van de vergunning voor maximaal een jaar. In die tijd had dan een Bibob-onderzoek kunnen worden uitgevoerd. Op basis van de uitkomsten van dat onderzoek zou de gemeente vervolgens alsnog kunnen beslissen over een definitieve intrekking van de vergunningen, stelt de RvS.
Om de lijnen kort te houden, kan bij een eventueel nieuw besluit van de gemeente Laarbeek alleen rechtstreeks bij de Raad van State in beroep gegaan worden.