Pachtnormen 2024 stijgen naar recordhoogte

De pachtnormen voor 2024 zijn opnieuw fors hoger dan vorig jaar. Met een landelijk gemiddelde van €947 per hectare is de pachtprijs het hoogst sinds de invoering van het nieuwe berekeningssysteem in 2007. Dat blijkt uit de nieuwe normen per 1 juli 2024, die demissionair landbouwminister Piet Adema naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.

De verschillen tussen de regio’s zijn groot. Terwijl pachters in het Noordelijk weidegebied te maken hebben met een stijging van 16% van de maximaal toelaatbare pachtprijs, naar €723 per hectare, gaan de prijzen in het Zuidwestelijk akkerbouwgebied met 65% omhoog ten opzichte van vorig jaar. Waarmee ze op een niveau van €824 per hectare komen.

De stijging volgt op een aanzienlijke stijging die in 2023 werd doorgevoerd. Pachters in het gebied ‘Waterland en Droogmakerijen’ moeten in 2024 rekening houden met een pachtprijs die 2,5 keer hoger is dan het niveau van 2022. Ook in het Zuidwestelijk akkerbouwgebied gaat de pachtprijs in twee jaar tijd meer dan over de kop. Hij is nu 2,3 keer zo hoog als in 2022.

Hoogste pachtnorm in IJsselmeerpolders

In de IJsselmeerpolders geldt de hoogste pachtnorm, met €1.836 per hectare. Vier andere regio’s komen met de pachtnorm ook boven €1.000 uit. Dat zijn Hollands/Utrechts weidegebied, Zuidwest-Brabant, Zuidelijk Veehouderijgebied en Zuid-Limburg.

De hoogst toelaatbare pachtprijzen voor 2024 zijn door Wageningen Economic Research berekend conform de uitgangspunten van het Pachtprijzenbesluit 2007. De nieuwe pachtnormen zijn op basis van de bedrijfsresultaten van middelgrote en grote akkerbouw- en melkveebedrijven in de periode 2018-2022 berekend. Het vervangen van 2017 door 2022 in de berekening voor 2024 zorgt voor de stijging in de normen ten opzichte van 2023. In de melkveehouderij wordt zodoende het goede inkomensjaar 2017 vervangen door een jaar met een zeer hoog inkomen. Terwijl in de akkerbouw een jaar met een ondergemiddeld inkomen (2017) wordt vervangen door een jaar met een zeer hoog inkomen (2022).

Meer kosten voor landbouwers met pachtcontract

De berekende hoogst toelaatbare pachtprijzen voor agrarische bedrijfsgebouwen en de pachtprijs voor bestaande overeenkomsten zijn in 2024 4,25% hoger dan in 2023. De maximale pachtverhoging voor agrarische woningen met pachtovereenkomsten van voor 1 september 2007 bedraagt 5,8%. De hoogst toelaatbare pachtprijs voor agrarische woningen met pachtovereenkomsten op of na 1 september 2007 stijgt met 3,8%.

Adema concludeert dat met de nieuwe pachtnormen de normen weer meer stijgen dan gebruikelijk. “Dit creëert extra financiële kosten voor land- en tuinbouwers met een pachtcontract dat gebonden is aan de regionorm. Dit is deels te wijten aan de bovengemiddelde opbrengsten in het jaar 2022. En deels te wijten aan de bovengemiddelde inflatie van de voorbije jaren”, aldus Adema.

Vrees moeite betalen hoge pachtprijzen

Dries van Rozen van de bond voor landpachters en eigen grondgebruikers (BLHB) had al ingeschat dat er een forse stijging van de pachtnormen zou zijn. BLHB hield rekening met een verhoging van rond 20%. “Meer dan 60%, zoals in sommige regio’s, hadden wij niet verwacht”, zegt Van Rozen. BLHB heeft al langere tijd twijfels bij de representativiteit van de bedrijven die gebruikt wordt voor het bepalen van de pachtnormen in regio’s als Zuid-Limburg, West-Brabant en de IJsselmeerpolders. BLHB vreest dat veel pachters moeite zullen hebben om de hoge pachtprijzen te betalen.

Tekst loopt door onder tabel.

Directeur Gerbrand van t Klooster van de Federatie Particulier Grondbezit (FPG) spreekt van een forse stijging van de pachtnormen.  “Deze verhoging is voor de verpachters op zich natuurlijk een gunstigere zaak, maar we moeten ook naar de lange termijn kijken. Dan vinden we dat we naar een ander systeem moeten op de pachtnormen te bepalen, zodat er een meer stabiele en voorspelbare ontwikkeling van de pachtnormen ontstaat”, aldus Van ’t Klooster.

Hij pleit voor een systeem waarin zowel voor de pachter als verpachter rendement zit voor zowel het opbrengend vermogen van de grond als de investering. FPG is hierover in gesprek met onder andere het ministerie.