Om het sperma te ontdooien, adviseert Mensink het rietje 40 seconden in een bad van 37 graden te doen. Schoon werken is hierbij een pre, vuil of smerige apparatuur werkt nooit in het voordeel. “Ververs het water dagelijks en maak pistolet, pincet en het schaartje elke twee weken grondig schoon”, adviseert de inseminator.
Bij de eerste klant insemineert Mensink een koe die 2,5 maand in lactatie is. “Je wilt dat de pistolet zo schoon mogelijk in en uit de koe gaat”, legt hij uit. Hij laat zien dat hij met meerdere doekjes de kling schoonmaakt en hier overheen met het pistolet naar binnen gaat. De koe is het hiermee eens. “Ze bolde haar rug tijdens inseminatie, dit zien we graag”.
Een koe is gemiddeld 24 uur tochtig en haar cyclus start op dag 0. Het oestrus-hormoon veroorzaakt die dag een staande tocht. Staande tocht kan een half uur duren maar ook zes uur, afhankelijk van het dier, haar lactatiestadia, gezondheid en melkproductie. De beste inseminatietijdstippen zijn 16 uur na de eerste zichtbare tochtsignalen of 10 tot 15 uur na staande tocht. De ovulatie van het follikel vind plaats 5 tot 27 uur na staande tocht en wordt veroorzaakt door een piek van het luteïniserend hormoon (LH). De vrijgekomen eicel is 20 tot 24 uur bevruchtbaar en sperma blijft 24 uur in leven in de eileiders van de koe. Mensink adviseert veehouders hun dieren niet te vroeg te insemineren en om ze bij twijfel 24 uur later nogmaals te insemineren.
De pistolet is na het insemineren schoon. Bloed en sperma gaan niet samen en mest of urine verstoort de PH-waarde in de baarmoeder. Bij vervuiling van de baarmoeder is de kans op een dracht heel klein. Omdat de pistolet hier schoon is en de koe een mooie staande tocht liet zien, ziet Mensink de kans op een dracht positief in. “Als deze koe 36 uur na KI een afbloeding laat zien, dan is er absoluut sprake geweest van een eisprong. We zijn er dan zeker van dat het eitje op het juiste moment is bevrucht”.
Bij een melkveehouder in de omgeving van Markelo laat deze koe een goede sliert helder tochtslijm zien. “Ook bij deze koe is er een reële kans op dracht”, zegt Mensink. Bijna 50% van de koeien met draderig tochtslijm zoals hier worden volgens onderzoek drachtig verklaard.” Na ongeveer 5 minuten zal het sperma de eileiders bereiken. Het sperma is afkomstig van een Italiaanse stier. “Verschillende stieren gebruiken is belangrijk voor gespreide bloedlijnen in een veestapel. Je wilt zo weinig mogelijk inteelt”, zegt Mensink.
De bevruchting vindt plaats in de eileider. De bevruchte eicel noemen we een embryo. “Rond dag 7-8 verlaat het embryo de eileider en gaat richting de baarmoeder. Op dag 12 volgt een signaal waardoor het gele lichaam op de eierstok in stand blijft en de innesteling van het embryo begint. De innesteling van het embryo is op dag 18 voltooid.” Lukt het innestelen niet omdat het milieu in de baarmoeder of de embryo van onvoldoende kwaliteit is, dan sterft het embryo af. Dit noemen we vroeg embryonale sterfte. Als dit gebeurt, komen koeien 30 tot 35 dagen na inseminatie terug in cyclus.
Bij deze koe heeft op de linker eierstok een eisprong plaatsgevonden. Mensink: “Het eitje is 16 tot 20 millimeter groot. Dat is de maximale grootte. Bij grotere eierstokken is er kans op een cyste. Daar moet je tegen behandelen.”
In een ideale situatie komt Mensink elke twee weken op de bedrijven om de koeien op dracht te scannen. “Zo hou je verse koeien, open koeien en koeien die geen tocht laten zien goed in de gaten. Je wilt natuurlijk geen koeien hebben rondlopen die 50 of 60 dagen na KI niet drachtig blijken te zijn. Daarmee loop je het risico op allerlei complicaties, zoals vervetting, en na vervetting krijg je ze nog lastiger drachtig.”
Een scan van de baarmoeder. Bij deze koe is een vrucht te zien van 34 dagen. Het gele lichaam is nu maximaal aanwezig op een van de eierstokken. Het gele lichaam maakt progesteron aan, dit is het drachtigheidshormoon.
Deze koe is 14 dagen in lactatie. Ze heeft een vuile baarmoeder. Daardoor is de kans op een nieuwe dracht klein. “Soms moet je een koe even helpen met het opschonen. Wacht hiermee niet te lang, want de kans op verstopte eileiders neemt toe naarmate de baarmoeder langer vuil blijft.”
Boerderij
