NSC en oppositie willen MOB-plan oppakken, Wiersma walst door

Het driepuntenvoorstel van MOB – stikstofreductie, grondgebondenheid en geen 1 molondergrens – vindt weerklank in de Kamer. Minister Wiersma spreekt van chantage.

Het geduld van de Tweede Kamer met landbouwminister Femke Wiersma lijkt in het stikstofdossier opnieuw op te raken. Een brief met eisen van Mobilisation for the Environment, gericht aan de Kamer en niet aan Wiersma, legt nieuwe breuklijnen bloot tijdens een stikstofdebat in de Tweede Kamer. Coalitiepartij NSC wil dat Wiersma de MOB-eisen overneemt. VVD heeft er meer moeite mee, maar ziet kansen. Wiersma zelf noemt de MOB-eisen chantage.

Het stikstofdebat had er bijna niet meer toe gedaan als stikstof eerder die dag controversieel was verklaard. Dat gebeurde niet; het werd een fel debat. De Kamer wil dat Wiersma nu eindelijk luistert en eerder aangenomen stikstofmoties uitvoert. Bovendien lag er een eisenpakket van MOB aan de Kamer voor. De organisatie wil een geborgde stikstofemissiereductie voor 2030 en 2035 en een grondgebonden melkveehouderij. Ook wil MOB dat de rekenkundige stikstofondergrens van 1 mol niet wordt ingevoerd (iets wat Wiersma vorige week deed). De teneur: als de Kamer dit oppakt, laat MOB de rechtszaken tegen PAS-melders vallen. Tot schrik van minister Wiersma en BBB-Kamerlid Caroline van der Plas wil coalitiepartner NSC dit nu ook.

• Lees onderaan dit artikel: GroenLinks-PvdA zegt vertrouwen op in minister Wiersma

NSC pleit voor MOB-voorstel

NSC-Kamerlid Harm Holman gooit de knuppel al vroeg in het hoenderhok. “Is de minister bereid om de MOB-punten over te nemen en voor Prinsjesdag op te pakken voor een doorbraak? Dit is een concrete kans voor een stap voorwaarts.” Holman vreest anders stilstand. “Dan wordt er naar mijn inschatting pas in 2027 weer wat gedaan aan het stikstofslot. De minister heeft geen andere optie dan de MOB-brief oppakken. De overheid levert niet.”

VVD houdt de kaarten iets meer tegen de borst. “Ik vind MOB gevoelsmatig lastig,” zegt Kamerlid Wim Meulenkamp. Toch is hij tussen de lijnen door helder: ‘bij alles hoort stikstofreductie en natuurherstel’ en ‘we kijken met veel interesse naar grondgebondenheid in de melkveehouderij’. Ook de 1 molondergrens wil Meulenkamp niet zonder meer invoeren. “Bij de 1 mol hoort stikstofreductie, vergeet dat niet”, waarschuwt hij. Ook wil de VVD’er dat Wiersma eerst een proefproces afwacht. Iets wat de minister niet wil of kan bevestigen. PVV en BBB zijn zoals verwacht tevreden over Wiersma’s invoering van de 1 molondergrens. Zij zijn vooral nieuwsgierig naar de invoerdatum.

Weerstand tegen MOB

Voor minister Wiersma is het lastig dat een meerderheid in de Tweede Kamer voor de meeste MOB-punten lijkt te zijn. Zowel voor emissiereductie als een zorgvuldige invoering van een 1 molondergrens zijn moties aangenomen. NSC werkt aan een initiatiefwet voor grondgebondenheid. Ook daar lijkt een meerderheid voor te zijn.

Ik kan de impact op PAS-melders niet los zien van MOB

Als Wiersma zaken met de Kamer wil doen, moet ze zich daartoe verhouden. Maar daar wringt de schoen. Wiersma heeft weliswaar ‘uitstekend’ en ‘constructief’ met MOB gesproken, ze ziet ook een dilemma in de omgang met MOB. “Chantage is niet de manier om met elkaar op te trekken. Ik vind het heel ingewikkeld dat een geschil met de overheid over de ruggen van boeren gaat.” Wiersma ziet aanknopingspunten in het gesprek met MOB, maar spreekt ook van onredelijke eisen en fundamentele verschillen. De minister valt erover dat MOB niet zegt dat het helemaal geen rechtszaken meer gaat voeren. “Dat is geen basis waarop je afspraken maakt.” Wiersma zegt dat ze met iedereen in gesprek wil, maar geeft toe dat ze dat met MOB lastig vindt. Even raakt ze in tranen. “Ik kan de impact op PAS-melders niet los zien van MOB. Ik weet wat dat met boerengezinnen doet.” ChristenUnie-Kamerlid Pieter Grinwis toont begrip, maar is ook kritisch. “Prima als u MOB laat roepen, maar voer tenminste onze aangenomen stikstofmoties uit.”

Wiersma of Kamer als spookrijder

De Tweede Kamer en minister Femke Wiersma praten tijdens het stikstofdebat vooral langs elkaar heen. Het zeer kritische ambtenarenadvies over de invoering van de 1 molondergrens (doe het niet) is daar misschien wel het beste voorbeeld van. D66-Kamerlid Anne Marije Podt zegt: “Dit advies is één grote rode lijn. Waarom denkt minister Wiersma toch dat dit een goed idee is?” Wiersma stelt dat er positieve punten en risico’s zijn, maar vindt ook dat het proces zeer zorgvuldig is verlopen. Het leidt tot frustratie bij Podt. “U doet net alsof wij de spookrijders zijn, maar u bent de spookrijder.”