NAK, Naktuinbouw en Skal kunnen straks ook boetes opleggen

NAK, Naktuinbouw en Skal kunnen mogelijk bestuurlijke boetes opleggen. Staatssecretaris Rummenie werkt aan een wetsvoorstel om hun handhavingsmogelijkheden te verbeteren.

De controlediensten NAK, Naktuinbouw en Skal Biocontrole kunnen straks bestuurlijke boetes opleggen aan bedrijven. Dit is onderdeel van een wetsvoorstel dat staatssecretaris Jean Rummenie (Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur) voorbereidt. Hij informeerde de Tweede Kamer hierover en voert overleg met controleinstanties en de NVWA over de uitwerking. In dit overleg worden overtredingscategorieën en boetebedragen vastgesteld. Een bestuurlijke boete is een geldstraf die een overheidsinstantie of toezichthouder rechtstreeks kan opleggen aan een persoon of organisatie zonder tussenkomst van een rechter.

Evaluatie naar handhavingsmogelijkheden

Het wetsvoorstel volgt op een evaluatierapport van onderzoeksbureau Kwink. Dit rapport onderzocht de handhavingsinstrumenten van zes controleorganisaties die toezicht houden op agrarische producten. Naast NAK, Naktuinbouw en Skal Biocontrole werden ook de Bloembollenkeuringsdienst, het Kwaliteit Controle Bureau (KCB) en het Controle Orgaan Kwaliteit Zaken (COKZ) beoordeeld.

Volgens Kwink hebben NAK, Naktuinbouw en Skal Biocontrole te weinig mogelijkheden om overtredingen te bestraffen. Andere organisaties beschikken over een tuchtgerecht, waarmee ze sancties kunnen opleggen. Hoewel Skal ook een tuchtgerecht heeft, werkt dit systeem onvoldoende vanwege de diversiteit binnen de biologische keten.

Wetsvoorstel en consultatie in 2026

Staatssecretaris Rummenie verwacht het wetsvoorstel in 2025 voor te bereiden. In 2026 wil hij het voorstel via internetconsultatie aan anderen voorleggen. Ook wil hij tuchtgerecht-uitspraken van de betrokken organisaties geanonimiseerd openbaar maken. Dit moet de werking van het tuchtgerecht versterken.

Het rapport van Kwink, gepubliceerd in december 2022, concludeerde dat toezicht en handhaving over het algemeen goed functioneren. Toch noemden de onderzoekers complexe en onoverzichtelijke wet- en regelgeving als knelpunten. Vooral NAK en Skal gaven aan problemen te ervaren bij handhaving. Kwink adviseerde om NAK bestuurlijke boetebevoegdheid te geven en dit ook te overwegen voor andere instanties.

Rummenie wil dit nu invoeren bij NAK, Naktuinbouw en Skal Biocontrole. Bij de andere drie controleorganisaties functioneert het tuchtrecht goed, en volgens de staatssecretaris is er binnen die sectoren veel vertrouwen in het tuchtstelsel.