Mercosur: Kamer tegen, Brussel gaat door

De Europese Commissie is volop aan het onderhandelen over een nieuw handelsverdrag met Latijns-Amerika: het Mercosur-verdrag. De Nederlandse Tweede Kamer is tegen en er ligt een breed gesteunde motie. Maar de vraag is of het Nederlandse parlement iets te zeggen heeft. Het afsluiten van handelsverdragen is namelijk een exclusieve Europese bevoegdheid en de rol van de Tweede Kamer is gering.

Vooral voordelig voor de industrie

De handelsovereenkomst heeft met name voor de industrie grote voordelen. Zo worden importheffingen op auto’s en machines afgeschaft. Verder worden de heffingen op onder meer rundvlees, pluimvee en suiker drastisch verlaagd. Er blijven wel quota voor verschillende producten gelden. Dit om te voorkomen dat de Europese Unie overspoeld wordt met goedkope landbouwproducten.

Er ontstond een impasse nadat in 2019 de laatste puntjes op de i werden gezet. De Franse president eiste, vooral onder invloed van de protestbeweging van de gele hesjes, meer bescherming voor z’n boeren. Bovendien kwam naar buiten dat de toenmalige president van Brazilië – Bolsenaro – op grote schaal bezig was het Amazoneregenwoud te kappen. Maar nu Brazilië een nieuwe president heeft, die het regenwoud juist wil beschermen en ook de Franse president is herkozen, wordt in Brussel steeds vaker hardop over het Mercosur-verdrag gesproken.

Duits bezoek aan Latijns-Amerika

De Duitse bondskanselier Scholz bezocht begin februari Brazilië, Argentinië en Chili. Hij wil snel zaken doen, want Duitsland heeft nieuwe energiebronnen nodig en Latijns-Amerika kan veel waterstof leveren. Dus wil hij de handelsovereenkomst, die verder heel goed is voor de Duitse industrie, nieuw leven inblazen. Ook de voorzitter van de Europese Commissie – Ursula von der Leyen – ziet een overeenkomst met de Latijns-Amerikaanse landen wel zitten.

In Latijns-Amerika worden veel zogeheten zeldzame metalen gevonden en de vrees bestaat dat die anders via China worden verhandeld. De Nederlandse Eurocommissaris Frans Timmermans is ook enthousiast. Wel op voorwaarde dat in de handelsovereenkomst duidelijke passages over ontbossing komen. Timmermans was recent in Brazilië.

De Tweede Kamer

De Nederlandse Tweede Kamer maakt zich grote zorgen. Al eerder werd uitgesproken dat de overeenkomst uit 2019 niet acceptabel is. Volgende week wordt gestemd over een nieuwe motie van de Partij voor de Dieren. De motie wordt gesteund door de hele oppositie plus de ChristenUnie.

Opnieuw wordt gezegd dat het handelsverdrag oneerlijke concurrentie voor de Nederlandse boeren oplevert en dat het regenwoud er ook niet mee geholpen is.

Kabinet heeft nog geen mening

Het Nederlandse kabinet heeft nog geen standpunt ingenomen. Minister Liesje Schreinemacher van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking antwoordde op Kamervragen dat ze afwacht waar de Europese Commissie mee komt. Voor de Haagse politiek is van belang of het een EU-only-akkoord wordt. Dan worden er alleen afspraken gemaakt waar de EU over gaat. Of dat er een gemengde overeenkomst uit rolt.

In Brussel wordt geprobeerd om het vooral geen gemengde overeenkomst te laten zijn. In dat geval mogen de nationale parlementen er zich alsnog mee bemoeien. Bij EU-only hebben ze alleen met het Europees Parlement te maken en mag de Tweede Kamer uiteindelijk alleen ‘ja’ of ‘nee’ zeggen. Als het lukt, dan moet er voor de zomer een handelsverdrag liggen.