Kleuterschoolwerk

Het zal je, als gerenommeerd (oud)hoogleraar, maar gebeuren dat een epistel van jouw hand, gepubliceerd door een eerbiedwaardig instituut als de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW), wordt afgedaan als ‘kleuterschoolwerk’.

Dat overkwam Martijn Katan, Rudy Rabbinge en Louise Vet, alle drie ooit professor in Wageningen. Zij hebben een geschrift gepubliceerd met als strekking dat het gebruik van biomassa voor energie niet echt duurzaam is en dat het stimuleringsbeleid op dit gebied niet effectief is.

Onder andere André Faaij – hoogleraar in Groningen en al jaren uitgesproken voorstander van biobrandstoffen – reageerde uiterst kritisch en noemde het document van ‘kleuterschoolniveau’. Deze ruzie geeft opnieuw aan dat wetenschap zelden waardenvrij is. Achter conclusies of aanbevelingen van wetenschappers zitten, zeker als het over maatschappelijke problemen gaat, vaak dieperliggende overtuigingen, en soms ook belangen.

Katan en collega’s voeren onder meer aan dat bij biobrandstoffen slechts een zeer klein deel van de energie van de zon wordt benut, veel minder dan door zonnecollectoren. Ook is er relatief veel grond voor nodig en die is dan niet beschikbaar voor voedsel of voor natuur. Daarnaast levert de productie van biobrandstoffen nogal wat CO2-uitstoot op. Door het stimuleringsbeleid doen zich ongewenste verschuivingen voor; zo is door het gebruik van oud frituurvet als brandstof meer palmolie nodig voor smeermiddelen.

Volgens Faaij kunnen de bezwaren worden ondervangen door innovaties en door scherpe randvoorwaarden aan de productie. In theorie zou dat kunnen, maar gezien de onstuitbare  teruggang van vooral het tropische regenwoud, betwijfel ik of het ook in de praktijk zo werkt.

In de toekomstige energievoorziening is ongetwijfeld een rol weggelegd voor biobrandstoffen, vooral voor afval waar je anders weinig mee kunt. Gezien de bezwaren en beperkingen lijkt het mij echter tamelijk riskant om er sterk op in te zetten, en is het verstandig meer aandacht te schenken aan meer directe vormen van zonne-energie. Maar dat zal Faaij wel kleuterpraat vinden.