Kabinet: grond onteigenen moet simpeler worden

Regels rond onteigening van grond moeten eenvoudiger. De regering wil de systematiek daarom aanpassen. Gemeenten, waterschappen, provincies en de ministers onder wie dit beleidsterrein valt, moeten zelf de bevoegdheid krijgen om over te gaan tot onteigening. Dit staat in de kabinetsvisie over grondbeleid die minister Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu onlangs naar de Kamer stuurde.

Tweede Kamer praat 15 december over grondbeleid

Dinsdag 15 december praat de Tweede Kamer in een Algemeen Overleg over het grondbeleid. Het is niet onwaarschijnlijk dat de aloude discussie over de schadeloosstelling bij onteigening van grond weer losbarst. Op dit moment wordt de marktwaarde van het onroerend goed vergoed, dus inclusief eventuele verwachtingswaarde. Echter, de verwachting is dat er politieke partijen zijn die pleiten voor een vergoeding op basis van gebruikswaarde (zonder de verwachtingswaarde). Voor boeren die straks te maken krijgen met onteigening, staat er dus veel op het spel. Profiteren ze mee, na onteigening, van de te verwachten hogere waarde van grond na wijziging bestemming of krijgen ze enkel alleen de agrarische gebruikswaarde uitgekeerd?

Aanpassing procedure

Nu is het zo dat dat de Kroon verzocht wordt de onroerende zaken bij Koninklijk Besluit aan te wijzen. Dit traject wordt geschrapt. De minister benadrukt dat de criteria voor onteigening – algemeen belang, noodzaak en urgentie – niet zullen veranderen en wettelijk worden vastgelegd. Bedoeling is dat elke overheid de beschikking krijgt over de benodigde instrumenten om haar eigen omgevingsbeleid uit te voeren. Voorstel van het kabinet is om een onafhankelijke commissie in te stellen die onteigeningsbesluiten van bijvoorbeeld gemeenten gaan toetsen.

Een belangrijk onderdeel van de onteigeningsprocedure is de schadeloosstelling voor de eigenaar van het te onteigenen onroerend goed. Foto: ANP

Schadeloosstelling voor eigenaar van onteigeningsgrond

Een belangrijk onderdeel van de onteigeningsprocedure is de schadeloosstelling voor de eigenaar van het te onteigenen onroerend goed. In een nieuwe procedure wordt meer nadruk gelegd op vroegtijdig contact met de rechter en het verbeteren van de mogelijkheden voor de rechter om regie en maatwerk te voeren. Ongewijzigd blijft dat de rechter de schadeloosstelling zelfstandig vaststelt, ongeacht de aangeboden schadeloosstelling.

Kabinet Den Uyl viel in 1977 op grondbeleid

In 1977 is het kabinet Den Uyl gevallen op bovenstaande onderwerp. Destijds was er een meningsverschil in de ministerraad over de nieuwe Onteigeningswet. Het kabinet wilde de agrarische gebruikswaarde van grond als basis nemen voor vergoeding van onteigening om grondspeculatie tegen te gaan. De ministers van Landbouw en Justitie waren faliekant tegen en wilden juist een vergoeding gelijk aan de marktwaarde, dus inclusief de verwachtingswaarde.