Groeiende problemen door aanhoudend nat weer

Het kletsnatte voorjaar zorgt voor steeds meer problemen. In het hele land hebben akkerbouwers, veehouders en vollegrondsgroentetelers er last van. LTO Nederland luidt de noodklok. De problemen komen na een ook al problematisch oogstseizoen en dat legt een zware mentale druk op akkerbouwers, aldus Tineke de Vries, voorzitter van LTO-vakgroep Akkerbouw.

Het grootst zijn de problemen in het Zuidoosten. Oost-Brabant en Limburg zijn de natste delen van het land met in mei soms meer dan 170 mm regen tegen normaal 55. Maar de laatste laatste weken zijn er ook steeds meer problemen gemeld vanuit Zeeland, Noord- en Zuid-Holland, Friesland en zelfs uit delen van Groningen, waar het gemiddeld juist veel minder nat is dan elders. Maar ook in andere delen van het land is het veelal problematisch nat.

Bieten: nog 4.500 hectare

Cosun meldt dat 5% van de bieten, ofwel 4.500 hectare, nog niet gezaaid is. Dat is uitzonderlijk laat. 3.000 hectare daarvan ligt in Midden- en Noord-Limburg en in Oost-Brabant. Maar in het hele land zijn er problemen, aldus Arno Huijsmans, directeur agrarische zaken bij Cosun. De Veenkoloniën en Flevoland kennen relatief de minste problemen, maar ook daar is er plaatselijk schade. Twee weken geleden meldde Cosun dat 90% gezaaid was. De afgelopen twee weken is daar dus maar heel weinig bij gekomen. Huijsmans wijst erop dat zaaidatum niet het enige is wat speelt. Kleine bietenplantjes zijn kwetsbaar voor plensbuien en wateroverlast. Bovendien verwacht hij grotere ziektedruk. Hij stelt dat de opbrengst dit jaar zeker lager zal zijn dan anders, maar hoeveel is nog niet te zeggen.

Aardappelen: hier en daar nog driekwart

LTO heeft signalen dat op veel plekken driekwart van de aardappelen nog niet is gepoot. En waar ze er wel op tijd in kwamen, en boven de grond stonden, zijn ze door stortregens na pinkster vaak weer weggespoeld. Hetzelfde geldt voor uien en bieten. Veel groentegewassen zijn niet gezaaid. Aardappeltelers die nog niet hebben kunnen poten, lopen tegen kwaliteitsproblemen aan bij het pootgoed. Juist dit jaar is vanwege krapte veel pootgoed gesneden, en daardoor kwetsbaarder.

Gewas dat wel in de grond staat, groeit vaak als kool, evenals onkruid en schimmels. De phytophthora is vroeg dit jaar, aldus De Vries. Maar boeren kunnen het land niet op om bespuitingen uit te voeren. Ook ruggen opfrezen of onkruid bestrijden is vaak niet te doen. De Vries: “Er is gewoon 1 week droog weer nodig maar die komt steeds maar niet.” De onvoorspelbare clusterbuien die het land teisteren voelen voor telers als Russische roulette, aldus De Vries, zelfs ook akkerbouwer.

‘Er voltrekt zich op dit moment een klein rampje’

Ko Francke, adjunct-directeur van CZAV, bevestigt het beeld dat LTO schetst. “Het staat er niet goed voor. Er voltrekt zich op dit moment een klein rampje”, zegt hij met enig gevoel voor understatement. Hij wijst erop dat de zomer nog veel kan recht trekken, maar het kan ook juist echt mis gaan als het plotseling lang droog wordt.

Avebe meldt dat 10% van de aardappelen nog niet gepoot is. Telers hebben na de loodzware oogst van afgelopen najaar en winter opnieuw een lastig voorjaar, waarbij het beeld van vorig najaar herhaald wordt: grote verschillen met over het algemeen naar het Zuiden toe meer problemen.

De uiteindelijke opbrengstderving is nog niet te voorspellen. Daarvoor zijn er nog te veel onzekere factoren in het komende groeiseizoen. Maar dat er minder opbrengst zal zijn, is wel zeker, blijkt uit verschillende reacties. Francke: “Het wordt geen mooie oogst meer.”

Mais: nog maar een derde gezaaid in het Zuiden

Ook in de melkveehouderij speelt het weer parten. De verschillen zijn echter enorm. Grofweg is alles onder de denkbeeldige lijn Venlo- Amsterdam alles zeiknat. Boven de denkbeeldige lijn is het relatief goed te doen. Het is niet droog, maar eigenlijk ook niet te nat. Gemiddeld zijn daar enkele tientallen millimeters neerslag gevallen, hoewel ook in het noorden lokaal echt flinke neerslag is geweest.

In het Zuiden zijn heel andere verhalen te horen. Mark De Beer, ruwvoerexpert bij Groeikracht denkt dat in het Zuiden nog maar een derde van de mais is gezaaid. Iedereen stond half mei klaar om te gaan zaaien, maar toen kwam de regen. Ook Jan Roothaert, productmanager bij Limagrain, ziet in het Zuiden dat er op sommige percelen nog niets is gebeurd. Hij noemt het voorbeeld van een maisteler die het vanggewas, Italiaans raaigras, had gemaaid. De stoppel werd bemest, maar nog voor het omgemaakt kon worden begon het al te regenen. “Nu heeft de teler het al groeiende Italiaans raaigras maar bemest om het dit jaar maar op die manier te blijven oogsten”.

Advies: na 15 juni geen mais meer zaaien

Het advies van Groeikracht is om tussen 1 en 15 juni indien mogelijk nog mais te zaaien. Gebruik dan wel een ras met een FAO van maximaal 200; zaai dun, maximaal 85.000 zaden per hectare, en gebruik extra rijenbemesting, zo luidt de boodschap. Na 15 juni mais zaaien wordt afgeraden. De Beer: “Dan is het beter om te kiezen voor bijvoorbeeld Italiaanse raaigras. Dat is in elk geval beter dan braak laten liggen.” Roothaert meldt dat ‘in plaats van Italiaans raaigras ook Soedangras een alternatief kan zijn’ .

Eerste snede er nog niet af

In het Zuiden zijn er percelen waar de eerste snede nog staat. Dat is gelukkig maar een klein deel. De meesten hebben de eerste snede wel kunnen oogsten, zij het gespreid. De tweede snede is onder invloed van warmte en vocht hard gegroeid en begint nu te schieten. Volgens de voorspellingen blijft het tot begin juni regenen. Dat betekent dat tegen de tijd dat de tweede snede gemaaid kan worden is het gras waarschijnlijk te lang en volledig geschoten. De Beer ervaart dat veel boeren normaal een lasagnekuil maken van de eerste en tweede snede, maar mogelijk past dat laatste fysiek er niet eens bij. Hij denkt dat het beter kan zijn dat de tweede snede apart in een andere silo op te slaan om later aan te vullen met vierde of vijfde snede. Over de eerste snede zou dan de derde snede ingekuild kunnen worden.

Mede-auteur: Wijnand Hogenkamp