‘Gewijzigd poolbeleid betaalt uit’

Het poolprijzenoverzicht fritesaardappelen van oogst 2023, seizoen 2023-’24, is interessanter dan ooit. Nu is elk jaar interessant en bijzonder, maar afgelopen seizoen was er meer aan de hand.

Vooral het weer was een bepalende factor, die zich liet gelden van de periode voorafgaand aan het aardappelen poten tot laat in de bewaring. Het sentiment en de prijzen op de aardappelmarkt volgden als het ware de weersomstandigheden. Nu is dat verre van ongebruikelijk en er was dan ook veel meer aan de hand.

Het poolbeleid en de bijbehorende strategie van handelshuizen en poolbeheerders voor fritesaardappelafzet verandert door de jaren heen over het algemeen niet of nauwelijks. Die stabiliteit en bestendigheid wordt vaak ook aangevoerd als argument om een deel van de opbrengst via pooldeelname te vermarkten. Net als de gemiddeld gerealiseerde poolprijs. Maar afgelopen seizoen moesten twee poolbeheerders hun geruime tijd gehanteerde poolstrategie bijstellen, vanwege de dynamische en volatiele marktomstandigheden. Een andere poolbeheerder splitste uit risico-overwegingen de uitbetaling van de pool uit in een voorschot van € 30 per 100 kilo in juni en een nabetaling. Mede dat maakt het poolprijzenoverzicht fritesaardappelen oogst 2023 interessanter dan ooit!

Hoogste poolprijs ooit

Het aangepaste beleid resulteerde voor twee poolbeheerders voor oogst 2023 in de hoogste poolprijs ooit sinds de start van hun aardappelpool. Bij beiden geldt dat oogst 2022 nu als de derde hoogste poolprijs ooit ‘in de boeken staat’. Ze zullen dit de komende jaren ongetwijfeld gaan inzetten als motivatie voor pooldeelname. Het goede poolresultaat van oogst 2022 had ook z’n weerslag op de interesse in telen op contract ofwel vaste prijs in 2023. Zo zag Nedato het volumeaandeel vaste prijs groeien van 25 naar 40%. Dat ging vooral ten koste van het totale poolvolume dat met 15.000 tot 20.000 ton afnam. Bij Schaap Holland schreven telers 60% meer tonnen in op contract. Bij een gelijkblijvend poolvolume ging die toename volledig ten koste van de hoeveelheid vrije aardappelen.

‘Hoge prijzen hebben heel andere impact’

In hoeverre een combinatie van afzetvormen interessant is voor de opbrengst van 50 ton – 1 hectare – Innovator aardappelen, is te lezen in het digitale magazine. Alvast vooraf: ook daarin komen de pools uitermate goed tot hun recht. Ondanks contractprijsstijgingen van € 6,55 tot € 7,05 per 100 kilo Innovator voor levering in week 13 van 2024. Wie erin slaagde om een gedeelte van de oogst af zetten in de vrije markt, profiteerde van substantiële dagprijzen die opliepen tot € 40,00 per 100 kilo in week 13 en € 50,00 in week 22 van dit jaar.

Renderende teelt

Dat brengt mij terug bij waar het bij het telen van een gewas en het produceren van fritesaardappelen uiteindelijk toch allemaal om gaat: een renderende teelt. Treffend in deze vond ik de opmerking van een van de poolbeheerders: “De hoge (pool)prijzen van vandaag hebben door de sterk gestegen kostprijs een heel andere impact dan pakweg vijf jaar geleden. De opbrengsten nemen niet (meer) toe en de kosten om aardappelen te telen en te bewaren zijn de afgelopen jaren fors gestegen. Wie weet is 30 ton telen voor € 50 per 100 kilo in de toekomst eerder aan de orde dan 50 ton voor € 30”.