FrieslandCampina boekt € 302 miljoen van algemene reserve af

Het jaar 2023 is voor FrieslandCampina een jaar om snel te vergeten. “Niet voor herhaling vatbaar”, aldus Jan Derck van Karnebeek tijdens een toelichting op de jaarcijfers. Het moet en het kan volgens de CEO beter.

Voor het eerst sinds het ontstaan van FrieslandCampina eind 2008 is er sprake van een negatief resultaat. Leden voelden de bui al hangen toen afgelopen herfst werd gecommuniceerd dat er over 2023 geen nabetaling zou komen. De melkprijs komt daarmee uit op € 48,08 per 100 kilo. Nu maakt de onderneming bekend dat er aan de algemene reserve € 302 miljoen wordt onttrokken om een verlies van € 149 miljoen te dekken en de benodigde rentebetalingen en -reserveringen op de leden- en perpetuele obligaties te voldoen. Ook wordt € 65 miljoen toegekend aan minderheidsbelangen.

Netto-omzet daalt met €1 miljard

De omzet daalde met 7,1% naar €13,1 miljard. Ongeveer de helft is een gevolg van valuta-effecten vooral in Pakistan en Nigeria. De lokale munten zijn daar flink gedevalueerd. Terwijl de omzet in lokale valuta overeind bleef, viel de omzet in euro’s toch flink lager uit. Ook van de winst bleef in euro’s trouwens niets over. Toch is het volgens Van Karnebeek van belang om in deze belangrijke groeimarkten aanwezig te zijn, ook al gaat dit gepaard met economische onzekerheid. Het afstoten van Duitse activiteiten, in april vorig jaar, leidde tot een omzetdaling van een kwart miljard euro. Het overgebleven kwart miljard is een gevolg van gedaalde volumes.

Lees verder onder de tabel

Het bedrijfsresultaat van €75 miljoen is €396 miljoen minder dan in 2022. Het werd negatief beïnvloed door het verschil tussen de garantieprijs en de marktprijzen voor basiszuivelproducten, de verkoop van dure voorraden en evenals de omzet door ongunstige valuta-effecten. De melk die FrieslandCampina niet verkoopt in producten met toegevoegde waarde als consumentenproducten en ingrediënten gaan in bulkproducten als boter, kaas en melkpoeder naar de wereldmarkt. In 2022 gingen de prijzen van basiszuivelproducten op deze wereldmarkt heel hard omhoog, harder dan de melkprijs. Dat resulteerde in dat jaar in €160 miljoen winst voor FrieslandCampina.

In 2023 gebeurde het tegenovergestelde. De prijzen op de markt daalden sneller dan de melkprijs. Dat resulteerde in een verlies van €120 miljoen. Financieel directeur, Hans Janssen, zag niet eerder zo’n volatiliteit in zowel de marktprijzen van basiszuivelproducten als de melkprijs. Goede resultaten wat betreft de verkoop van ingrediënten en babyvoeding, dat laatste vooral in China, waren onvoldoende om dit te compenseren.

Melkprijssystematiek

Het nettoresultaat komt uit op negatief €149 miljoen. Het wordt onder meer gedrukt door eenmalige reorganisatiekosten van €136 miljoen. Desondanks staat de garantieprijssystematiek volgens Janssen niet ter discussie. De systematiek zorgt volgens hem voor een competitieve basisprijs. Ook geeft hij aan dat FrieslandCampina de garantieprijs afgelopen jaar gewoon heeft betaald, al begrijpt ook hij dat de onderneming dit op deze manier niet jaren kan volhouden. Maar dat gaat volgens hem ook niet gebeuren.

Van Karnebeek vult aan dat er ook over 2023 nog steeds een onderliggend positief bedrijfsresultaat is geboekt. De les die hij en Janssen uit 2023 trekken is niet dat de garantieprijssystematiek ter discussie moet, maar dat de onderneming beter moet presteren. Daarvoor ziet hij voldoende verbetermogelijkheden.

De nu genomen maatregelen, die vanaf 2026 moeten resulteren in een jaarlijkse besparing van €400 miljoen tot €500 miljoen, zijn volgens hem voldoende om als onderneming weer ‘fit’ te worden. Maar vult hij daarop aan: “Uiteindelijk realiseer je succes door klanten en consumenten voor je te winnen. Het begint in de markt.”

Lees verder onder de tabel

Ledenverlies

FrieslandCampina verwerkte 140 miljoen kilo minder ledenmelk, een afname van 1,4 procent. Het aantal leden-melkveebedrijven nam sterker af, van 9.927 naar 9.417, een krimp met ruim 5%. Van Karnebeek geeft aan niet blij te zijn met dit ledenverlies al was een deel van deze krimp niet te voorkomen. Hij doelt hier op stoppers en leden die voor het laatst de mogelijkheid hadden gebruik te maken van de vertrekregeling, een gevolg van de fusie in 2008.

Waar FrieslandCampina wel invloed op heeft, is de melkprijs en de verdienkracht van de onderneming. Betere resultaten moeten de zuivelonderneming aantrekkelijk maken voor de leden. Ondanks de daling van het aantal leden-melkveebedrijven wist de coöperatie ook nieuwe leden te werven. Exacte getallen deelt FrieslandCampina niet, maar het zou gaan om een paar handen vol.

Van Karnebeek acht het waarschijnlijk dat de melkproductie in Nederland verder gaat dalen. Reden om als onderneming voor de leden zo aantrekkelijk mogelijk te zijn. De kracht van de onderneming zit hem volgens de CEO in de mogelijkheid om verschillende producten via verschillende kanalen in verschillende werelddelen af te zetten. Hij geeft aan zich ‘in enige mate’ te kunnen voorstellen dat leden dit momenteel niet zo beleven.

Medeauteur Jan Willem Veldman