Egbert Kanis (85): ‘Emigreren is een goede keuze geweest’

Veehouder Egbert kon slecht tegen de toenemende regelgeving. In Canada kon hij weer voluit boeren. Zijn tip voor anderen: “Zorg dat je goed advies krijgt.”

Wie had kunnen denken dat de boerenzoon uit het Overijsselse Zalk ooit nog eens terecht zou komen aan de andere kant van de oceaan? Maar terugkijkend is het eigenlijk geen wonder. Veehouder Egbert Kanis was altijd al een doener en hij had er een hekel aan als hem de wet werd voorgeschreven. Het was bijna 40 jaar geleden zijn drijfveer om te emigreren naar Canada. Inmiddels is hij 85 jaar en terugkijkend zegt hij: “Het is een goede beslissing geweest om te gaan.”

Egbert groeide op in Zalk, op zijn vaders pachtbedrijf. Toen hij 21 was, kreeg hij verkering. “Bertha Pelleboer was het meisje dat ik wilde hebben.” Ze woonde op een melkveebedrijf in Mastenbroek en er was daar geen opvolger. Het stel trouwde, waarna ze samen de boerderij van haar ouders overnamen. Twaalf jaar later kwam er de mogelijkheid te solliciteren op land in de Flevopolder. Egbert was 35 toen hij en zijn gezin verhuisden naar een erfpachtkavel van 55 hectare. Daar bouwden hij en Bertha een nieuw melkveebedrijf. Met 140 koeien konden ze vooruit.

Superkoe Bet 83

Hij herinnert zich die jaren als een mooie tijd. Egbert legde zich toe op de fokkerij. “Mijn vader had oog voor een goede koe, ik heb dat van hem geërfd. Ik heb ook veel geleerd van Berend Oosterveld die werkte bij het Holstein-stamboek.” Alle kennis en kunde leverde hem veel mooie fokdieren op, met als klapper Bet 83 die met 91 punten werd ingeschreven in het stamboek. Egbert glundert nog als hij eraan terugdenkt: “Op zo’n succes kun je lang teren hoor!”

Als iemand van het gezin niet wilde emigreren, dan gingen we niet

Maar toch, er begon iets te wringen. Het boeren in de polder vond hij prachtig, de toenemende regelgeving niet. “Ik kon daar slecht tegen, ik wilde zelf bepalen wat goed was voor mijn bedrijf.” Hij had het gevoel dat hij die vrijheid kwijtraakte, onder meer door de aankondiging van de meststoffenwet. Die moest paal en perk stellen aan het uitrijden van mest. Ook kwam er een heffing op de productie van mest die niet op eigen grond kon worden uitgereden. Dat deel moesten ze afzetten. De wet ging in op 1 januari 1987, maar toen was Egbert met zijn gezin al neergestreken in Canada. “Ik vluchtte”, zegt hij over de emigratie, al ging er wel veel overleg aan vooraf. “We bespraken het met het hele gezin. Als een van ons niet wilde, dan gingen we niet. Maar iedereen stond erachter.”

Naar Alberta

Het betekende wel dat hij zijn koeien moest verkopen, ook Bet 83. Dat was pijnlijk, maar het kon niet anders. Het afscheid op Schiphol was eveneens emotioneel, maar een weg terug was er niet. De keuze was gemaakt en Egbert ging ervoor. In Alberta had hij 100 hectare land gekocht plus een woonhuis en een schuur. Met 140 koeien was de situatie vergelijkbaar als die in Nederland. “Ik ben altijd van mening geweest dat je rustig aan moet beginnen. Kijk even de kat uit de boom, groeien kan altijd nog.”

De omvang was hij dus gewend, maar het klimaat was onvergelijkbaar. “Die eerste winter vroor het 40 graden maar de droge koeien en het jongvee liepen gewoon buiten. Dat was normaal. Ik hield m’n hart vast en dacht; als dit goed gaat dan gaat er meer goed. Maar het ging prima.”

De taal was aanvankelijk lastig, hij sprak een beetje Engels, maar leerde snel. “Mijn vrouw kreeg het helemaal goed onder de knie. Zij was meer onder de mensen en was proactief met les nemen en boeken lezen. Ik was steeds bezig op het bedrijf.” Daar haalde hij zijn hart op. De regels waar hij in Nederland zo’n hekel aan had, waren er in Alberta nauwelijks. “Je mag geen mest uitrijden als er sneeuw ligt, maar dat is dan ook alles.”

Melkproductie schoot omhoog

Het gaf hem het plezier terug in zijn werk. Daar kwam bij dat hij een doel had: de melkproductie moest omhoog. Daarom voerde hij met een voermengwagen, iets wat vrij nieuw was voor de streek waar hij was neergestreken. “Koeien kregen het voer gemixt, ze konden niet meer het lekkerste er tussenuit zoeken. De productie schoot omhoog en na een paar jaar stonden we al bovenaan in de lijsten van de fokvereniging met gemiddeld ruim 10.000 liter per koe. En dat jaar op jaar. De plaatselijke boeren waren niet afgunstig, helemaal niet. Ze feliciteerden ons juist en gingen zelf ook gemengd voeren.”

Hier hebben de koeien ook vier spenen en geven ze ook witte melk

Melken deed Egbert in een 2×8 visgraat melkstal, deels met hulp van personeel. “Weet je, zo anders dan in Nederland was het eigenlijk niet. Hier hebben de koeien ook vier spenen en geven ze ook witte melk.”

Wat wel veranderde, is dat hij in Canada niet meer naar keuringen ging. “Dat wassen, reizen, voorbrengen, het was enorm veel werk en het leverde financieel niets extra’s op. Ik liet mijn koeien wel keuren, maar gewoon aan huis. Gemiddeld kregen ze 85 punten. Dat is prima maar natuurlijk niet zo goed als Bet 83. Dat was echt een unieke koe.”

Hij denkt met genoegen en trots aan haar terug, maar heimwee heeft hij niet meer. “In het begin wel hoor. Het kwam bij vlagen, maar ik stond er niet te lang bij stil en had het er verder ook niet over. Ik ging aan het werk en dan verdween het gevoel ook weer. Inmiddels heb ik er geen last meer van, al daalt wel het besef in dat als ik nu nog een keer naar Nederland ga, het waarschijnlijk de laatste keer is.” Sinds hij vertrok, kwam hij bijna elk jaar nog wel terug voor bezoek aan familie en vrienden. Door de tijd zag hij de maatschappij en de landbouw veranderen. “Maar dat is overal zo, niet alleen in Nederland.”

Tips van Egbert

Elf jaar boerde hij in Alberta, toen werd duidelijk dat hij alsnog geen opvolger had. “Dat was even slikken, maar ik was blij dat mijn zoons er eerlijk over waren. Je moet er volledig achter staan, anders moet je er niet aan beginnen.” In 1997 is de boerderij verkocht en verhuisde Egbert met zijn vrouw naar zijn huidige woonplaats Sooke op Vancouver Island.

Spijt van het avontuur heeft hij niet, integendeel. “We hebben de goede keus gemaakt door te vertrekken, het was mooi boeren hier. Mijn leven is nu in Canada, de kinderen wonen hier, de klein- en achterkleinkinderen ook. We hebben het goed met ons allen.”

Voor wie net als hij destijds overweegt om te emigreren, heeft hij nog wel wat tips: “Zorg dat je de taal van het land beheerst en begin niet meteen heel groot. Bouw het rustig uit, dan is het beter te behappen. En tot slot: zorg dat je goed advies krijgt. Niet alleen van commerciële partijen, maar vooral van mensen die er al zitten. Hun ervaringen zijn goud waard.”