Educatie scholieren op melkveebedrijf de sleutel tot meer begrip

Rianne Valk en haar man Erik laten op hun biologisch melkveebedrijf in Broekland (Ov.) graag zien hoe zij boeren en waarom ze dat doen. Steeds vaker komen klassen met basisschoolleerlingen en middelbare scholieren over het erf. “We geven kinderen op een laagdrempelige manier weer verbinding met hun voedsel.”

Onlangs kwam een klas met vmbo-leerlingen uit Raalte op het melkveebedrijf van Rianne Valk (49). De groep ging onder meer zelf roomboter maken. “Toen het op proeven aankwam, vonden veel leerlingen het toch lastig om hun zelf gekarnde boter te eten. Terwijl ze het zonder meer doen als de boter uit de supermarkt komt met een mooie wikkel eromheen. Dan zie je dat ze de verbinding met hun voedsel eigenlijk kwijt zijn.”

Rianne heeft er veel plezier in om juist die verbinding tussen produceren en consumeren van voedsel weer te leggen. En dat begint bij de jeugd. Zo kwam een groep basisscholieren uit de vrij volkse Deventer Rivierenwijk op bezoek. “Kinderen die opgroeien op flatjes zonder tuin. Voor hen is werkelijk alles nieuw op een boerderij.” Voor Rianne is het een mooie uitdaging om hen te boeien.

Het verhaal begint in het weiland

Het verhaal begint in het weiland met een gezonde bodem met gevarieerd gras en kruiden, met wormpjes en kevertjes die ze dan gaan zoeken. “De koeien eten dit gras, worden gemolken en dan wordt van de melk kaas gemaakt. Die gaan we uiteraard ook proeven. Mooi om te zien hoe het voor die kinderen meer gaat leven.”

Educatie is voor Rianne dé sleutel om meer begrip bij de burgers te kweken voor de wereld van de voedselproductie, van het boerenleven dus. Voor corona volgde ze een cursus belevend leren, gefinancierd door LTO, en hun biomelkveehouderij sloot aan bij het netwerk Boerderij Educatie. Met twintig andere boeren in Salland, het Vechtdal en de IJsseldelta vormen ze een netwerk van gecertificeerde educatieboeren, Meesterboer´n geheten, die de dagelijkse praktijk op hun bedrijf laten zien aan schoolklassen.

Daarnaast krijgen ze steeds meer burgers als buren, de recreatie groeit van jaar tot jaar, er komen steeds vaker mensen langs om kaas te kopen in het zelfbedieningswinkeltje. “Mensen knopen graag een praatje aan en zijn geïnteresseerd in wat we doen, hoe we werken en waarom.”

Vierde generatie

Dat ze sinds najaar 2016 biologisch gecertificeerd zijn, is niet eens een heel bewuste keuze. Rianne is de vierde generatie boer op de boerderij nabij Broekland. Haar zussen hadden geen belangstelling voor het bedrijf, Rianne wel. Haar man Erik is boerenzoon en trad in 2000 in de maatschap met Riannes ouders. Het gangbare bedrijf telde destijds vijftig koeien, zo’n vier ton melkquotum, bleef tot 2015 uitbreiden en verruilde MRIJ-koeien voor hoogproductieve Holsteins. Ze voelden zich echter steeds ongemakkelijker bij het adagium van groeien, groeien, groeien.

“We wilden meer natuurlijk werken, eenvoudiger, zochten contact met andere boeren, onder meer via de Vereniging tot behoud van Boer en Milieu, die pioniers zijn op het gebied van kringlooplandbouw. Dat sprak ons aan, Erik is zelfs al jaren voorzitter. Uiteindelijk bleek er maar één rendabele en stabiele alternatieve melkstroom te zijn: biologisch. We konden zelfs bij afnemer FrieslandCampina blijven.”

Robot geeft arbeidsgemak

De honderd koeien gaan zoveel mogelijk de wei in en worden indien nodig bijgevoerd met vers gras en een beetje biologische brok. Voor mestafzet en stro werken ze samen met omringende boeren. Sinds vijf jaar melken ze met een robot, omdat Erik een heupblessure heeft en het buiten dat ook veel arbeidsgemak geeft. De koeien kunnen vanaf de huiskavel zo in- en uitlopen. “We zijn heel tevreden met de keuzes die we hebben gemaakt. En vertellen daar graag over.”

In het voorjaar had Rianne honderd tweedejaars leerlingen van het Carmel College uit Raalte op het erf. Die school deed via LekkerBoer mee aan een FoodChallenge. Ze gaf voorlichting, er was een kookworkshop en een proeverij van kruiden uit haar eigen tuin.

En toevallig kwam net de RMO langs om melk op te halen. “Dat was mooi, want we deden ook een rondleiding om het melken te laten zien en melk te proeven. De melk gaat naar de fabriek in Bedum, waar kaas wordt gemaakt. Hoe dat gaat, lieten we zien met een mobiele kaasmakerij die hier af en toe komt. Zo gaat het mooi leven voor die leerlingen.”