Directe verkoop via korte ketens goed voor €2,2 miljard

De verkoop van agrarische producten via korte ketens maakt een sterke groei door. Dat blijkt uit Wagenings onderzoek.

In 2023 deden 9% meer agrarische bedrijven aan deze vorm van afzet dan in 2020. De groei ten opzichte van 2017 is nog veel groter: 37%. De omzet van dit verkoopkanaal groeit eveneens sterk. Deze was in 2023 €2,2 miljard, dat is 50% meer dan in 2020. Het gaat om 6% van de totale agrarische productiewaarde.

Wageningen Universiteit definieert de korte keten als verkoop van primaire producent naar consument via maximaal één tussenschakel. Het aantal bedrijven dat aan verkoop via de korte keten doet, is nu 7.857. Dat is 16% van alle agrarische bedrijven. Dit percentage vertoont een opgaande lijn. In 2017 ging het nog om 11% en in 2020 was 14% van de boeren en tuinders actief in de korte keten. Redenen om hiervoor te kiezen variëren van extra inkomsten tot versterking van de verbinding tussen boer en burger, en duurzaamheid.

Meeste verkoop korte keten in de eiersector

Het aandeel bedrijven dat in de korten keten actief is, varieert per provincie en per sector. Koploper is de eiersector. Ruim de helft van de legpluimveebedrijven verkoopt eieren via korte ketens. De meeste omzet is er in de glastuinbouw, deze is goed voor €900 miljoen. Dit komt mede doordat in deze sector veel reguliere afzet plaatsvindt via één tussenschakel. Zuid-Holland is de provincie met de grootste omzet via korte ketens (€528 miljoen), maar in alle provincies is sprake van groei.

Een kleine 30% van de ondernemers die aan korteketenverkoop doet, haalt via dit kanaal meer dan de helft van zijn inkomsten binnen. Voor bijna de helft van de bedrijven is de afzet via de korte keten goed voor minder dan 10% van de totale bedrijfsomzet.

Vooral grote bedrijven verkopen via korte ketens

Afzet in de korte keten is niet iets voor alleen kleine bedrijven, integendeel. Juist onder de grote agrarische bedrijven is het aandeel dat aan korteketenverkoop doet hoog: 24%. In de categorie ‘zeer kleine bedrijven’ is 13% actief in de korte keten. De afgelopen drie jaar was de meeste groei ook bij de grotere bedrijven.

Tegelijk geldt dat jongere boeren en tuinders meer aan korteketenactiviteiten doen dan oudere. Er is bovendien een sterke relatie met multifunctionele landbouwactiviteiten. Ruim een derde van de bedrijven die actief zijn in toerisme en in de zorg, doen aan afzet via korte ketens. In de biologische landbouw is het aandeel korteketenbedrijven 2,5 keer zo hoog als in de gangbare.