Boerin Jacqueline verloor haar man

Eind 2020 stond ze in Boerderij. Ze vertelde over het leven als boerin en hoe stikgelukkig ze zich voelde als ze midden in de nacht een kalf op de wereld hielp zetten.
_{Tekst gaat onder foto’s door}

Het bedrijf met 60 melkkoeien stond op naam van Henk, haar man. Ze had er geen behoefte aan om in maatschap te gaan of iets dergelijks. “Daar zou ik me heus niet meer boerin door voelen”, zei ze toen vrolijk. En mocht Henk wegvallen? “Dan zet ik het bedrijf alleen voort.”

Het is een uitspraak die je doet om je passie kracht bij te zetten en niet om daadwerkelijk uit te laten komen. Maar bij Jacqueline gebeurde dat wel. En bijna was ze niet alleen haar man, maar ook het bedrijf kwijtgeraakt.

Snel moe

“Begin 2021 vond ik dat Henk er grauw uitzag. Hij was ook steeds zo moe. Ik zei dat hij eens naar huisarts moest, maar ja: probeer een boer maar eens naar de dokter te krijgen. Dan ben je zo een paar maanden verder. In mei ging hij toch. Er werd bloed geprikt en eigenlijk wilden ze hem toen meteen naar het ziekenhuis brengen, want zijn bloedwaarden waren ongelofelijk slecht. Iets dergelijks hadden we al eens eerder bij de hand gehad, dus ik maakte me geen zorgen. Henk ook niet. Die wilde eerst de koeien voeren en zelf even eten. Dat deed hij. Daarna meldde hij zich bij het ziekenhuis.”

Mallemolen

Daar ging hij de mallemolen in, want waar kwamen die slechte bloedwaarden vandaan? Via een beenmergpunctie hoopten de artsen daar duidelijkheid over te krijgen, want het beenmerg maakt immers bloedcellen aan. Toen werd duidelijk wat er aan de hand was, Henk had myelodysplastisch syndroom, kortweg MDS. Het is zeldzame beenmergstoornis waarbij de productie van bloedcellen is verstoord. “De enige mogelijkheid op genezing was een beenmergtransplantatie. Dat dit risico’s met zich meebrengt, werd ons met regelmaat op het hart gedrukt.” Die risico’s zijn onder andere een verhoogde kans op allerlei infecties maar ook op overlijden.

Voor Henk startte was er eerst een periode waarbij hij twee keer per week naar het ziekenhuis ging om bloedplaatjes bij te halen. Toen dat niet langer genoeg bleek, kreeg hij wekelijks zogenaamd ‘vol bloed’ toegediend. En tussendoor bleef hij het werk op de boerderij doen. “Houd een boer maar eens binnen”, zegt Jacqueline. “Dat lukt je niet.”

Combinatie van werk in de zorg en boerderij

Wat Henk niet meer zelf kon, nam Jacqueline erbij. Dat alles combineerde ze met haar werk in de zorg. “Maar op een bepaald moment trok ik het niet meer. Ik heb een 0-uren-contract en heb sinds juli 2021 niet meer in de zorg gewerkt. Toen is ook de bedrijfsverzorging gestart. Twee keer in de week kwam er iemand voor ondersteuning. Wat ook erg fijn was, was de hulp van buren, vrienden en familie. Al die maanden heb ik bijvoorbeeld zelden hoeven koken, er was vrijwel altijd iemand die daarvoor zorgde.”

De zakken bloed hielpen niet meer. Gelukkig werd via de stichting Matchis een geschikte donor gevonden voor Henk, zodat zijn beenmergtransplantatie door kon gaan. Daarvoor lag hij zeven weken in het ziekenhuis in Leiden. Vanwege de toen nog geldende coronamaatregelen mocht hij maar zeer beperkt bezoek ontvangen. “Elke dag één volwassene en één kind. Dat betekende dat we als gezin nooit meer bij elkaar waren. En ja, dat was heel zwaar. Voor ons allemaal.”
_{Tekst gaat onder kader verder}

Bizarre weken

Jacqueline herinnert het zich als ‘bizarre weken’ waarbij ze pendelde tussen ziekenhuis, gezin en bedrijf. “Ik stond in de overlevingsstand. Ik dacht niet, ik deed. Punt.” Om overeind te blijven, plande ze wel af en toe een dagje sauna alleen of met een vriendin. “Dat was heel erg nodig. Daarna ging het wel weer.”
De beenmergtransplantatie was gelukt, dat was het goede nieuws. Henk kon in december 2021 naar huis om aan te sterken zodat hij op termijn weer aan de slag zou kunnen. “Hij was nog erg zwak maar vol goede moed, al was het pittig dat hij nog niet naar de koeien mocht. Al die bacteriën, dat zou gevaarlijk zijn. Hij had door die transplantatie immers geen eigen afweer meer.”

Op 27 december moest hij terug naar het ziekenhuis voor controle. Na het bloedprikken bleken de bloedwaardes er goed uit te zien. “Maar ’s middags belde de arts terug. In het bloed was nog iets anders te zien. Henk zijn lever en nieren stopten ermee, hij moest weer opgenomen worden.”

Met Oud en Nieuw mocht Henk even naar huis. “Maar zijn lever slibde dicht en hij werd steeds geler en vermoeider. De ingezette behandeling voor het oplossen van deze problemen sloeg niet aan, en wat ik eerder niet gedacht had, dacht ik nu wel. Ik vroeg me af of dit nog weer goed zou komen. Vanwege de slechte nierfunctie werd nog een dialysetraject voorgesteld, maar daarvoor moest hij naar de IC en dan hadden de kinderen niet meer bij hem gemogen. En wilde hij dat zelf nog wel? Hij was zo ziek. We overlegden en ik zei: wat je ook kiest, ik sta achter je. Henk zei: ik wil naar huis.”

Moeilijke boodschap

Voor Jacqueline hield dat in dat ze aan de kinderen moest vertellen dat hun vader thuis zou komen om niet meer beter te worden. “Dat was het moeilijkste wat ik ooit heb moeten doen.”
Op zaterdag 15 januari kwam Henk thuis.” Die nacht dacht ik ineens: zouden we nog iets moeten regelen eigenlijk? Ik stuurde de accountant een appje en hij reageerde zondag meteen: hebben jullie een testament? Dat hadden we niet. Wel eens over gehad, maar ja, dan kwam er weer wat tussen. De accountant regelde een notaris die eind van de week tijd had. Ik zei: zo lang hebben we niet. Toen zat de notaris hier op maandag aan tafel en dat was maar goed ook, want op dinsdag was Henk niet meer aanspreekbaar en dan had hij het document niet kunnen tekenen.”

De notaris had eind van de week tijd. Ik zei: zo lang hebben we niet meer

Het belang van een testament zat hem erin dat zonder dat, het bedrijf ook wel naar Jacqueline was gegaan, maar dat ze dan over een deel van de waarde erfbelasting had moeten betalen. “Dan was het hier einde verhaal geweest. Ik raad echt iedereen aan er werk van te maken, bij ons was het kantje boord.”
Op 20 januari 2022, vijf dagen nadat hij thuis was gekomen, overleed Henk. “Hij was 48 jaar, belachelijk jong nog.”

Bedrijf moest doorgaan

Terwijl Jacqueline vol het rouwproces in ging, moest het bedrijf wel doordraaien. Ook alle juridische zaken moesten worden afgewikkeld. “Het is onvoorstelbaar wat je allemaal moet regelen en waar je tegen aanloopt”, zegt ze. Het bedrijf werd op haar naam gezet. Bij de Kamer van Koophandel was dat snel geregeld via de speciale helpdesk voor nabestaanden. “RVO was een grotere uitdaging. Alle rechten en dergelijke, moesten overgeschreven worden en er ging iets mis met de koeien. Die werden niet overgeschreven, waardoor ik geen kalveren kon aanmelden. Ik bellen, het zou zes weken duren voor dat in orde was. In het geval van een bedrijfsovername is dat niet zo erg, maar in mijn geval wel. Ik kon namelijk niks. Toen ik zei dat het om een overlijden ging, was het met vijf minuten geregeld. Ook mijn VKI-melding kon ik niet doorzetten. De koppeling bleek niet goed meer en moest worden hersteld. Zo waren er talloze dingetjes. Die kon ik er eigenlijk niet bijhebben maar ja, je moet er wel achteraan.”

Hoe moet dat eigenlijk?

En dan was er nog het bedrijf zelf, de plek waar ze al jaren woont, waarvan ze dacht dat ze het reilen en zeilen wel kende. “Maar dan ineens is er iets waarvan je je afvraagt: hoe moet dit eigenlijk? Een simpel voorbeeld: de drinkbak in de stal. De vlotter zat vast, waardoor de bak overliep. Ik heb Henk dat zó vaak zien herstellen, maar toen ik het zelf moest doen, dacht ik: waar zit hier eigenlijk de hoofdkraan? En mest uitrijden, ook zoiets. De loonwerker vroeg: waar en hoeveel? Ik had geen idee en zei: doe maar net als vorig jaar. Inmiddels houd ik van elk perceel een kaart bij met alles wat er gebeurt.”

Net toen ze dacht dat ze er grip op kreeg, bleek dat de derogatie eraf zou gaan. “En dan is er nog de stikstofcrisis. Normaal gesproken zou ik met Henk over die zaken sparren, maar dat kan niet meer. Nu doe ik dat met vrienden en collega’s, maar de uiteindelijke beslissing ligt bij mij. Dat is een grote verantwoordelijkheid.”

Nieuw testament

Met het op-de-valreep-testament van Henk in het achterhoofd liet ze recent haar eigen testament opmaken. “Ik ben nu enig ouder. Stel dat mij wat overkomt of ik word wilsonbekwaam? Dan moet geregeld zijn hoe het met het bedrijf en de kinderen gaat.”

Er zijn dagen dat ik het liefst een bord met Te Koop in de tuin zou zetten

Iets meer dan een jaar geleden is het nu dat Henk overleed. “Er zijn dagen dat ik het liefst een bord met Te Koop in de tuin zou zetten. Maar er zijn ook dagen dat ik denk: het gaat best lekker. Die dagen zijn er gelukkig steeds meer, dus voorlopig zet ik alles zo door. Wat de toekomst brengt? Ik heb geen idee. Ik leef bij de dag en ik zie het wel.”