Adder bijt koe in uier

Wat doe je wanneer de uier na een slangenbeet opzwelt als een ballon en melken pijnlijk wordt? Afwachten, zegt de veearts. Of gaan we voor het gezonde alternatief, vitamine C?

Even een medisch dossier in een notendop, van onze koe Tante Betje: eind derde lactatie, dikke knie, driespeen door chronische Streptococcus uberis, sinds twee weken extreem gezwollen linkerkwartieren, behandeld met middel tegen oedeem, wordt op advies nog wat langer gemolken om oedeem te verminderen, een week na behandeling geen zichtbare verbetering, gaat na het afkalven naar de slacht vanwege S. uberis.

Second opinion: koe is gebeten door slang

De klachten verergeren en op een avond, wanneer Tante Bet het melkstel bij de eerste minuut al aftrapt, stapt een veearts net de stal binnen om een bestelling af te leveren. Gelijk maar de koffer uit de auto, dat scheelt morgen weer een rit en ons een telefoontje. Na minutenlang de uier bekeken en beklopt te hebben, blijkt dat het om een ‘hoggorm’ gaat. Het klinkt als een enge creatie uit Tolkiens ‘In de ban van de Ring’. Maar nee, het blijkt om een slang te gaan, is de uitleg van de veearts. Onze arme Tante Betje is door een slang gebeten! En dit gebeurt hier in de streek twee tot drie keer per seizoen, slangen die een koe te grazen nemen. Er is volgens de dierenarts niet veel aan te doen, behalve een dosis langwerkende pijnstiller. Wanneer de zwelling verdwijnt, is niet bekend, wel dat het erg lang kan duren.

Roken is gezond bij een adderbeet!

Het blijkt te gaan om een beet van deVipera berus, oftewel de adder. Vanuit de omgeving rond Trondheim kruipt hij verder langs de kust omhoog tot aan Sømna, een stad die 260 kilometer ten noorden van ons ligt. Fijn, ze glibberen dus precies ook rond in het gebied waar we zitten. Wat moet ik doen als ik door zo’n beest gebeten wordt? Volgens bioloog en zoöloog Petter Bøckman doe je het beste helemaal niets. Ook de wond uitzuigen kan men beter laten. Hoe lager de bloedsomloop, hoe beter. Het gif blijft plaatselijk, en stroomt niet naar hart en hersens. Rokers moeten er maar gauw één opsteken, dat werkt ontspannend. Mensen die ziek en bejaard zijn, kinderen beneden de 20 kilo, en zij die een allergische reactie krijgen, moeten wel gelijk naar de dokter.

Australische slangenbeet-deskundige

Legendarisch op het gebied van de natuurlijke genezing is Pat Coleby. In zijn boek Natural cattle care schrijft hij dat vitamine C genezend werkt bij slangenbeten. Ascorbinezuur neutraliseert het gif, ongeacht welke type slang. Tot twee keer toe heeft Pat gezien dat een koe anti-gifstoffen kreeg toegediend – die niet alleen duur zijn, maar ook moet men precies weten om welke type slang het gaat – en die doodging aan een anafylactische shock. Met recht dus middelen die erger zijn dan de kwaal, die anti-gifmiddelen.

Spuiten en slikken

Vitamine C wordt toegediend via injecties aan beide kanten van de nek, of oraal en succes is meestal al na een dag verzekerd. Behalve de uier, het enige gebied dat niet reageert op bovengenoemde behandeling, zodat deze als verloren moet worden beschouwd. De methode die Pat niet heeft uitgeprobeerd, is de plek van de wond localiseren, en rechtstreeks door de uierwand, de vitamine C inspuiten. Onze veearts heeft het artikel gelezen, en ziet niets in deze behandeling.

Koebel kan slangen afschrikken

Een andere mogelijkheid is: het vee een koebel om de nek hangen. Hoewel slangen doof zijn, schijnen ze gevoelig te zijn voor de vibraties. Deze methode is met succes toegepast op een melkgeitenbedrijf. Mensen die meer willen weten over Pats’ successen (niet alleen bij rundvee, ook bij paarden, geiten, alpaca’s en honden), kunnen hier verder lezen. Waarschijnlijk is de beet van een tijgerslang in Australië erger dan die van een adder in Noorwegen, en het is niet zeker dat de uier van Tante Betje verwoest is. Maar voor het geval dat een koe aan het begin van de lactatie wordt gebeten, ben ik benieuwd of er mensen zijn die ervaring hebben met het bovenstaande. Reacties zijn dus welkom.