1934: emmers water hijsen

Deze foto is gemaakt in 1934. De waterput was de watervoorziening zoals we nu een kraan hebben. Aan de haalboom die horizontaal in beeld te zien is, hing een puthaak die je tot onder in de put kon laten zakken. Hier hing een emmer aan en zo schepte men water omhoog.

Putten zijn al eeuwenlang in gebruik. In de middeleeuwen werden ze gemaakt van uitgeholde boomstammen, liefst van hele dikke eiken. Toen de benodigde diktemaat schaars werd, de dikste bomen werden meer en meer gebruikt om er gebinten voor boerderijen van te maken, stapte men over op planken of zelfs heideplaggen. Een karrenwiel waar de spaken uit waren gehaald, deed dienst als fundering.

Flinke klus

Dat aanleggen van een put was een enorme klus. Vaak bepaalde eerst een wichelroedeloper de juiste plek, daarna kon het graven beginnen. Recht omlaag ging vaak niet, de wanden zouden dan instorten. In plaats daarvan groef men eerst een grote kuil tot het grondwater bereikt was. Vanaf daar was het een kwestie van stenen randen maken en die van binnenuit steeds verder laten zakken. De bouwers stonden vanaf dat moment met hun voeten in het water.

De onderste stenen werden nooit gemetseld maar gestapeld. Zo kon het grondwater door de voegen sijpelen. Boven de grondwaterstand werd wel gemetseld. In sommige streken werden putten gemaakt van grote voorgevormde stenen elementen, zoals die van Bentheimer zandsteen. Elk onderdeel kreeg een telmerk zodat de puttenbouwers konden zien welke steen ze waar moesten stapelen.