Varkenspest oostelijke EU nog niet voorbij

Het is nog steeds onrustig met varkenspest aan de oostelijke EU-grenzen. In Estland en Litouwen is de ziekte de afgelopen maanden voornamelijk op backyard farms en kleine bedrijven vastgesteld. In Estland waart het varkenspestvirus ook op de grote varkensbedrijven rond en zijn veruit de meeste besmettingen en geruimde varkens.

In Polen is afgelopen februari voor het laatst een varkensbedrijf besmet verklaard. In alle landen wordt de ziekte nog regelmatig aangetroffen bij wilde zwijnen. Zorgelijk is dat deze ook vaker buiten de gebieden worden gevonden. Mogelijk heeft dat met de zomer te maken, waarbij er meer wilde zwijnen en bewegingen zijn.

Backyard farming

Het is niet vreemd dat juist in deze hoek van Europa het virus kan rondwaren. In deze landen is het zogenoemde backyard farming (kleinschalige hobbymatige boerderijen met enkele varkens) nog gemeengoed. Bovendien ontbreken strikte hygiëne-eisen en monitorsystemen. Soms wordt een besmet dier zelfs nog geslacht.

Verder kennen deze landen grote populaties wilde zwijnen. Contacten met gedomesticeerde varkens zijn niet uitgesloten en de wilde varkens kunnen een rol spelen bij de verdere verspreiding.

Beweeg over de tekst voor een vergrote weergave.

Kwart van Estlandse bedrijven te maken met beperkingen

Doordat er geen einde komt aan de uitbraken hebben de Baltische staten en Polen vorige maand aan de EU gevraagd voor meer mogelijkheden om de ziekte in te dammen en de gevolgen voor de varkenssectoren te verzachten. In Estland heeft een kwart van de bedrijven te maken met beperkingen. In alle landen zijn de oostelijke regio’s besmet, maar in Estland ook nog eens een deel in het centrum. Bovendien zijn het in Estland relatief meer professionele bedrijven.

Zwakke schakel

De kans is gering dat het virus snel in West-Europa wordt geïntroduceerd. Er zijn wetten en regels rondom vervoer van dieren en hygiëne. Bovendien heeft de EU monitoringsprogramma’s en early warnings. Een zwakke schakel in het systeem is dat klinische verdenkingen wel gemeld moeten worden, hetgeen bij backyard farming twijfelachtig is.

Volgens Willie Loeffen, veterinair onderzoeker bij CVI Lelystad, zijn vleesproducten de meest waarschijnlijke besmettingsmogelijkheid voor het westen van Europa. Maar de kans erop is klein. Daarnaast kan het virus via transport en wilde zwijnen naar het westen trekken.

Gevaar vanuit Oekraïne

Naast de route vanuit de Baltische Staten en Polen ligt er volgens Loeffen nog een tweede gevaar, namelijk vanuit Oekraïne. Ook dat land, dat grenst tegen de EU-landen Roemenië, Hongarije en Slowakije, kampt voortdurend met uitbraken. Daar kan in theorie een tweede front in de oostelijke EU ontstaan. De dreiging van varkenspest voor Nederland is gering, maar nog niet helemaal weg.