Wanneer gaat de noodrem op landbouwexport uit Oekraïne?

De Europese Commissie is niet van plan om de export van landbouwproducten uit Oekraïne aan banden te leggen. Deze week debatteert het Europees Parlement over het voorstel om het land toe te staan net zoveel te exporteren als in het oogstjaar 2022-2023. Bij meer export uit Oekraïne treedt een noodremprocedure in werking, waarbij het land extra heffingen moet betalen.

Export uit Oekraïne nam enorm toe

Over die noodrem is iedereen het in Europa wel eens. De vraag is alleen of de Europese Commissie het juiste jaar heeft gekozen. De export uit Oekraïne nam namelijk enorm toe, zeker vergeleken met een jaar eerder (2021-2022). De cijfers: 50% meer pluimvee, 130% meer eieren en wel 1.000% meer suiker. Ook de export van honing steeg enorm.

Volgens Bert-Jan Ruissen (SGP) moet er dan ook een ander jaar als referentie worden gekozen. “Begrenzing is goed, maar wel met het juiste jaar. We hebben ook in Nederland heel veel last van de enorme export, nu uit Oekraïne.”

Maar de Europese Commissie wil voorlopig vasthouden aan haar plan. Eurocommissaris Valdis Dombrovskis vindt dat de Europese Unie het land in oorlog moet helpen. “Ze kunnen niet als vroeger alles via de Zwarte Zee exporteren, dus hebben we speciale routes ingesteld zodat er toch nog producten kunnen worden vervoerd. Dat is goed zodat het voedsel toch de wereldmarkt bereikt en goed voor Oekraïne dat het op die manier geld kan verdienen.”

Voor boerenorganisaties is het geduld op

De Europese boerenorganisaties waren tot nu altijd gevoelig voor deze argumenten, maar nu is de maat vol. “Heel veel producten bereiken de wereldmarkt niet, maar verstoren wel de Europese markt met lage prijzen tot gevolg”, aldus Copa-Cogeca. Volgens de organisatie is er bij sommige producten sprake van een daling met 40%, vooral in landen als Roemenië, Bulgarije, Polen en Slowakije.

Vanuit het Europees Parlement krijgen de boeren steun. Herbert Dorfman een van de landbouwwoordvoerders van de grote christendemocratische EVP-fractie vindt dat de Europese Commissie het verkeerde beleid voert. Hij spreekt over grootschalige verstoring van de landbouwmarkten. Ook bij de andere grote fractie, de sociaaldemocraten, klinkt harde kritiek. Clara Aguilera vroeg zich af of de Europese Commissie wel door moet gaan met het toelaten van landbouwproducten uit Oekraïne. “Die hele liberalisering is niet zo’n goed idee.”

Oekraïne zelf is zich van geen kwaad bewust. Minister Taras Kachka, op bezoek in Brussel, kent de zorgen, maar zegt dat zijn land geen landbouwproducten op de Europese markten dumpt. “Voor ons is dit vreemd. Er wordt meer via Europa geëxporteerd, maar we voldoen gewoon aan alle eisen.”

De boerenorganisaties zijn vooralsnog niet gerustgesteld. Komende week zal er onder andere aan de grens tussen Oekraïne en Polen gedemonstreerd worden.

Het Europees Parlement buigt zich deze week in verschillende commissies over het voorstel van de Europese Commissie. De Europese Commissie hoopt dat dat snel zonder al te veel wijzigingen kan. In Brussel wordt al rekening gehouden met nieuwe demonstraties volgende week als de plannen niet worden bijgestuurd.