Vernatting Krimpenerwaard heeft ook duidelijke schaduwkant

Vernatting door verhoging van het slootpeil en actieve greppelinfiltratie heeft in het veenweidegebied van de Krimpenerwaard een positief effect op het verhogen van de grondwaterstand. Vooral op het voorkomen van het uitzakken van de grondwaterstand in de droge zomerperiode.

De effectiviteit van deze maatregelen kan echter niet los worden gezien van het verlies aan draagkracht van het perceel, het verlies aan stabiliteit van de oever en het zichtbaar afkalven ervan. Ook leidt het verhogen van het slootpeil tot tijdelijk minder biodiversiteit op de oever. Op oevers waar jarenlang in agrarisch natuur- en landschapsbeheer (ANLb) is geïnvesteerd, kan de biodiversiteit binnen enkele maanden verloren gaan. Dat blijkt uit onderzoek van het Wageningse Nutriënten Management Instituut (NMI). Het onderzoek was in opdracht van het landbouwministerie en is medegefinancierd door het Europees Landbouwfonds.

Ook kunnen deze plekken grotendeels inunderen of afkalven. Hierdoor worden nieuwe delen van het tot dan toe bemeste perceel de nieuwe oeverzone. Dit vertraagt volgens de onderzoekers het herstel van de biodiversiteit. Daarnaast kan dit de waterkwaliteit beïnvloeden. Ook een beperkte of geleidelijke verhoging van het slootpeil heeft een negatief effect op biodiversiteit en de agrarische gebruikswaarde van de oeverzone. Actieve greppelinfiltratie leidt echter tot greppelzones waar de biodiversiteit lokaal toeneemt en biotopen ontstaan voor steltlopers en amfibieën.

Sterke toename methaanemissie

Een hogere grondwaterstand heeft na een jaar geen tot een licht positief effect op de totale droge stofopbrengst. De voederwaarde neemt af door een hogere grondwaterstand. Pas als die grondwaterstand tijdens het groeiseizoen langdurig tot minder dan 15 centimeter onder maaiveld staat, wordt de opbrengst op het perceel negatief beïnvloed.

Het agrarisch productief areaal wordt kleiner door de vernattingsmaatregelen. Een deel gaat verloren door afkalving of inundatie van de oeverzone (10% areaal) en een deel wordt natter/vochtiger (25% areaal). Ook neemt op plekken – waar de grondwaterstand langdurig tot minder dan ongeveer 15 centimeter onder maaiveld staat – de methaanemissie lokaal sterk toe. De erosie van oevers en de extra bagger in de sloot leidt naar verwachting ook tot hogere methaanemissies uit de sloot.

Veel veehouders met ANLb

De Krimpenerwaard is een laagveengebied waar vooral melkveehouders actief zijn. Van de pakweg 150 boeren in het gebied doen er 120 mee aan het ANLb. Uitdagingen in het gebied zijn bodemdaling, waterkwaliteit en achteruitgang van de biodiversiteit.