‘Vakantie is bedoeld om tot rust te komen’

‘Hoe was je vakantie..?” Een vraag die ik steeds vaker kan stellen aan ondernemers. Meestal vertelt men dan iets over de vakantiebestemming, de duur en het weer. Waar je als boer pakweg 30 jaar geleden niet aan toe dacht te komen, lijkt het tegenwoordig steeds meer vanzelfsprekend te zijn. Even een paar dagen het erf af, een andere omgeving, andere mensen en een ander ritme.

Je geest en je lijf hebben rust nodig anders houd je het niet vol

Vakantie is bedoeld om tot rust te komen. Je geest en je lijf hebben nou eenmaal rust nodig anders houd je het niet vol. Vitaal blijven heet dat. Vitaliteit wil zoveel zeggen dat je in staat bent om op een gezonde en prettige manier te kunnen blijven functioneren én oud te worden. Dat heeft onder andere te maken met de balans tussen de inspanning die je levert en de ontspanning die daar tegenover staat. Draagkracht tegenover draaglast.

Het zou mooi zijn als een paar dagen vakantie er voor zouden zorgen dat je vitaliteit op orde blijft. Maar je voelt wel aan dat zoiets niet reëel is. Vitaal blijven gaat veel verder dan een vakantie. Het heeft te maken met de manier waarop je leeft en werkt.

Voor veel boeren geldt dat het bedrijf hun passie is. Mooi en goed als je dat zo ervaart, maar zorg ervoor dat het zo blijft.

Gebukt gaan onder werkdruk

Er zijn ook ondernemers die gebukt gaan onder werkdruk, verplichtingen, onzekerheid, spanning en stress. Je loopt dan als het ware leeg. En als je geen mogelijkheden zoekt en pakt om op te laden, te ontspannen of voldoende rust te nemen, kom je onvermijdelijk in de problemen.

Een vraag die je jezelf kunt stellen is: hoe is het gesteld met mijn draagkracht en vitaliteit? Heb ik de energie en de kracht om te doen wat mijn omgeving, mijn bedrijf of bijvoorbeeld mijn gezin van mij vraagt? En wat kun je zelf doen om ervoor te zorgen dat je draagkracht op orde blijft of op orde komt? Best een lastige opgave als je al voelt dat de balans de verkeerde kant uitslaat.

Je werkt om te leven, niet andersom

Er is een oud verhaal over een hardwerkende boer. Hij werkte zo hard dat zijn oogst te groot werd voor zijn schuren. Dus bouwde hij een grotere schuur. Ook deze was al snel vol. Een derde, nog grotere schuur werd gebouwd. Toen deze ook vol was had de boer net voldoende opslag. “Ik bouw morgen nog een schuur” zei hij, “maar ga eerst rusten”. Die nacht overleed de boer. Hij kon niet meer genieten van zijn harde werk, zijn grote oogst en zijn mooie schuren.

Een moraal is deze: er is helemaal niets mis met hard werken. Maar… je werkt om te leven, niet andersom. Op boerenbedrijven is de valkuil groot dat de balans blijvend doorslaat naar inspanning en onvoldoende naar ontspanning. Stel jezelf op tijd en regelmatig de vraag: ben ik nog vitaal genoeg? Hoe groot is mijn draagkracht? Houd ik dit vol?

Word niet als de boer in het oude verhaal. Zoals gezegd: werk om te leven, niet andersom!