Uitdagingen in bescherming uien tegen valse meeldauw

“Er zijn de laatste jaren gewasbeschermingsmiddelen weggevallen en wellicht worden dat er in de komende jaren nog meer. Uiteindelijk houden we minder tools over. Dat geldt voor de bestrijding van onkruid, van insecten zoals de uienvlieg en schimmels zoals valse meeldauw. Dit betekent dat het uiengewas nog meer geplaagd zal worden door insecten, nematoden, schimmels en onkruiden. Dat heeft uiteindelijk negatieve gevolgen voor de groei van het gewas en kan betekenen dat de opbrengsten per hectare zullen dalen.”

Wanneer slaat valse meeldauw met name toe in de uienteelt?

“In een seizoen zoals 2021 zien we valse meeldauw flink toeslaan in uien. Voornamelijk de hoge luchtvochtigheid (>95%) speelt een belangrijke rol bij de infectie van de schimmel. Vooral in een seizoen met geregeld neerslag en koudere nachten is er vaak ochtenddauw en dus een hoge luchtvochtigheid. Maar het moet ook niet te nat zijn, want een lange bladnatperiode geeft een filmlaag over het blad en dan kan de valse meeldauw het blad niet goed binnendringen.

Zit de schimmel eenmaal in de plant dan raak je deze niet meer kwijt. Er zijn helaas geen curatieve middelen beschikbaar om de schimmel te bestrijden.”

Hoe ontwikkelt valse meeldauw zich?

“De sporen van deze schimmel verspreiden zich via de wind. Eenmaal op het blad aanbeland dringt de schimmel in het blad en beschadigt zo het loof en uiteindelijk ook de bol.

Het is belangrijk om op tijd te starten met de preventieve middelen die we nog beschikbaar hebben

Valse meeldauw heeft een lange incubatietijd van zo’n 10 tot 19 dagen. Gemiddeld 14 dagen na de infectie zijn de eerste vlekken op het uienblad zichtbaar. Dit maakt het zo belangrijk om op tijd te starten met de preventieve middelen die we nog beschikbaar hebben.”

In 2021 was er veel valse meeldauw. Hoe groot is het risico dat de tweedejaars plantuien nu besmet zijn?

“Dat kan. Hoewel de NAK hierop in de eerstejaars plantuien controleert. Bij – voor valse meeldauw – ideale weersomstandigheden kan bij de tweedejaars plantuien al een vroege infectie plaatsvinden. Tot nu toe is 2022 vooral een droog teeltseizoen, dan vormen geïnfecteerde plantuien een minder groot risico.”

In 2021 is voor het laatst het gewasbeschermingsmiddel Mancozeb tegen valse meeldauw in uien gebruikt. In teeltseizoen 2022 is dit niet meer toegelaten. Komt er een nieuw, vergelijkbaar middel op de markt?

“Helaas niet. Althans, niet op korte termijn. En waarom niet? Er zijn geen nieuwe werkzame stoffen beschikbaar waarmee een nieuw middel tegen valse meeldauw ontwikkeld kan worden. Wellicht dat er wel nieuwe combinaties van bestaande werkzame stoffen op de markt komen de komende jaren.”

Hoe kunnen telers anticiperen op het wegvallen van Mancozeb?

“We adviseren op tijd in het seizoen te beginnen met drie bespuitingen met Zorvec Endavia en vervolgens vier bespuitingen met Fandango met de inachtneming van de intervallen voor Fandango. Daarmee houd je in een normaal jaar valse meeldauw onder controle. Bij de derde bespuiting met Zorvec kan men eventueel een product toevoegen tegen bladvlekken als dat speelt in de betreffende teelt en regio. Andere soortgelijke schema’s zijn ook mogelijk, maar de basis is Zorvec Endavia aan het begin van de teelt en Fandango daarna.”

Wat is een goed moment om de gewasbescherming te starten?

“Als het blad in de rij elkaar raakt. Dat is grofweg als het gewas drie of vier pijpen heeft. Rond begin tot half juni. Houd de druk goed in de gaten in verband met de weersomstandigheden en druk van naburige percelen.”

Welke maatregelen kun je nog meer nemen om valse meeldauw minder kans te geven?

“Bemest de uien gecontroleerd. Te veel stikstof zorgt voor een explosie van loof, terwijl het gaat om mooie uienbollen. Veel loof maakt dat een plant vaak wat gevoeliger is voor kwalen zoals valse meeldauw en bladvlekkenziekte.”

En verder in de toekomst?

“Vroege diagnostiek van schimmels zou kunnen helpen om de bespuitingen op het juiste moment uit te voeren. Een BOS (beslissend ondersteunend systeem) waarmee infectiemomenten bepaald kunnen worden aan de hand van weersomstandigheden, temperatuursom, stand van het gewas, formaat van de plant, zou zeker van toegevoegde waarde kunnen zijn. Andere opties zijn resistente uienrassen of de weerbaarheid van de uienplanten verhogen met groene middelen / biostimulanten.”

Meer informatie