Toch handelsakkoord EU en Zuid-Amerikaanse Mercosur-landen

Een handelsovereenkomst tussen de Europese Unie en Mercosur-landen Brazilië, Argentinië, Uruguay en Paraguay lijkt aanstaande.

Na meer dan vijfentwintig jaar onderhandelen lijkt het er dan toch van te komen: een handelsovereenkomst tussen de Europese Unie en de Zuid-Amerikaanse Mercosur-landen (Brazilië, Argentinië, Uruguay en Paraguay). De huidige Europese Commissie ziet het als een van haar laatste daden, voordat op 1 december een nieuwe ploeg aantreedt. Bovendien zijn de politieke verhoudingen in Europa veranderd.

Het gaat deze keer niet om een rechtse meerderheid, maar om de zwakkere Franse positie. In het verleden kon de Franse president Emmanuel Macron nog weleens met de vuist op tafel slaan om de handelsovereenkomst, waar met name in Frankrijk veel verzet tegen is, tegen te houden. Door het verlies van zijn partij en de wankele coalitie die momenteel Frankrijk regeert, is de invloed in Brussel fors afgenomen.

Ook afspraken over ontbossing

De Europees commissaris Valdis Dombrovskis die over handel gaat, is heel optimistisch dat de overeenkomst nu afgerond kan worden. “Handel zorgt voor banen en economische groei”, zo zei hij in Brasilia, de hoofdstad van Brazilië. Maar, aldus de Eurocommissaris, de afspraken zijn veel meer dan een gewoon handelsakkoord. Zo wordt onder meer afgesproken dat Brazilië en de andere landen de ontbossing van het Amazonegebied zullen tegenhouden.

Maar daar is ook kritiek op, want de regels zijn volgens verschillende landbouworganisaties, zoals LTO, redelijk vaag. “De doelen zijn niet afdwingbaar. Het akkoord vergroot de onderlinge verschillen.” Bovendien vreest LTO dat de Europese markt overspoeld gaat worden met rundvlees, gevogelte en suiker, waardoor veel boeren het loodje leggen.

De Waalse landbouworganisatie FUGEA stelt dat Europese boeren veel duurzamer rundvlees produceren dan Braziliaanse boeren, waar productie leidt tot ontbossing. Volgens de Franssprekende Belgische boeren druist het verdrag daarom in tegen de Green Deal en de afspraken die de EU eerder met Europese boeren maakte. Ze willen dan ook in actie komen.

Het probleem wordt ook gezien door de Europese Commissie. En dus komt er, om het inkomensverlies op te vangen, een compensatiefonds. Maar dat compensatiefonds is een rode lap voor de landbouworganisaties. Ze willen juist eerlijke prijzen in plaats van steun. De Europese boerenorganisatie COPA-COGECA noemt het dan ook een provocatie.

Strategische landbouwdialoog

Bovendien zeggen de organisaties dat het handelsakkoord in strijd is met de uitkomsten van de recent gehouden strategische landbouwdialoog. Daarin wordt namelijk gesproken over een sociale, duurzame en rechtvaardige overgang als het gaat over handelsakkoorden. Kortom: stop met de gesprekken, is de oproep vanuit de organisaties.

Dat is de Europese Commissie niet van plan. Ze willen tijdens de komende G20-top, die in Brazilië wordt gehouden, het akkoord ondertekenen. Het verzet van de boerenorganisaties krijgt trouwens steun uit onverwachte hoek. Want, ook milieuorganisatie Greenpeace is ontevreden over de aankomende deal. Daar balen ze dat de export van Europese bestrijdingsmiddelen naar Zuid-Amerika nog steeds mogelijk is onder de nieuwe afspraken.

Bovendien geloven ze niet dat het akkoord helpt om de ontbossing van het Amazonegebied tegen te gaan. Sterker nog, ze vrezen dat er juist extra mijnbouw zal plaatsvinden in kwetsbare gebieden, omdat het makkelijker wordt om naar de Europese Unie te exporteren.