Terug naar de plan-economie?

Snel even de bedrijfsvoering bijsturen is er met een akkerbouwbedrijf van 20.000 hectare niet meer bij. Voor een Nederlandse teler moeilijk te begrijpen.

Tja, hoe pak je dat aan, een akkerbouwbedrijf met 20.000 hectare en meer? Wij moeten als Nederlandse boeren erg wennen aan het idee dat je dan een plan maakt en daar eigenlijk niet meer van afwijkt, of beter gezegd: van af kúnt wijken. In Nederland kijk je elke dag naar buiten en naar het weerbericht en dan op basis van je waarnemingen ga je aan het werk. Natuurlijk heb je ook een plan, op papier of in je hoofd, maar het is niet zo zwartwit en niet zo star als in Rusland en Oekraïne.

Nauwelijks speelruimte

Afgelopen week een discussie gehad met klanten in Oekraïne over www.mijnakker.nl en een van de klanten was heel duidelijk over onder andere mais, zonnebloem en graan. “Dat verbouwen we volgens plan en daar wijken we niet van af, wat jij ook kan zien met mijnakker, ook al ziet het zwart van het onkruid of tekorten aan stikstof en of vocht.”
Ook al zou de beste man willen dan nog is het heel lastig, want hij heeft bijvoorbeeld 7.000 hectare mais. Stel dat we zien dat hij een extra, niet-geplande bespuiting moet uitvoeren, dan ga je niet zo maar even naar de leverancier van het middel en je hebt ook niet een spuit met een man staan die dat er wel even bij doet!
Dus eigenlijk heeft hij wel een beetje gelijk van ‘ja, ik kan met mijnakker veel zien, maar ik ben zeer beperkt in mijn ruimte om in te actie te komen en dingen tijdens het seizoen aan te passen’. De informatie is zeker wel zinvol voor het maken van het plan voor het volgende seizoen en daar zal het dan ook zeker voor gebruikt gaan worden. Maar dit jaar iets doen op basis van de waarnemingen van dit jaar zal helaas niet gaan in mais, graan en zonnebloemen.

Meer kans in aardappelen

Wat betreft aardappelen is het volgens de klant wél een optie om te handelen op basis van de informatie die hij krijgt via mijnakker. A. Het gaat ’maar’ om 600 hectare en b) het effect is veel groter en de opbrengst in termen van geld veel groter. Bij graan betekent 1 ton extra misschien iets van €100 à 150 per hectare, maar 1 ton aardappelen is rond €500 per hectare. Ook is het makkelijker om 1 ton aardappelen erbij te krijgen door spuiten en/of kunstmest geven dan 1 ton extra graan te realiseren.
Vorig jaar zagen we in Rusland in een en hetzelfde veld met irrigatie opbrengsten variëren van 20 tot 40 ton. Dus als er goed was gekeken en er was iets gedaan, had de opbrengst van de stukken met 20 ton zeker 25 tot 30 ton kunnen zijn. Met een prijs afgelopen seizoen van €0,80 per kilo is dat €5.000 per hectare extra opbrengst!

Efficiënt omgaan met arbeid en machines

Ook in de VS heb ik een keer verbaasd staan kijken bij een grote melkveehouder die luzerne aan het maaien was van 10 centimeter lang. Ik vroeg me af, ‘wat doet die man?’ Maar na de uitleg van de voeradviseur waar ik mee op pad was, moest ik de beste man helemaal gelijk geven. Het ging namelijk om de eerste snede en die begon hij te vroeg te maaien, zodat bij het eind van de eerste snede, zeg maar na 3-4 weken elke week 3-5 dagen continu doormaaien, de lengte van de luzerne prima is.
Maar nog belangrijker is dat de tweede snede ook al weer op lengte is, zodat hij continu kan doorwerken en hij de tweede snede, derde snede, tot en met de laatste snede perfect op lengte heeft en continu door kan maaien. Dus hij kan zijn machines en arbeid zeer efficiënt inzetten.
In Nederland kunnen we het ons permitteren alles in een paar dagen weg te maaien door een geweldige overcapaciteit aan machines en veel flexibele arbeid. Maar dat is op heel grote bedrijven geen doen. Dus moet je accepteren dat je niet alles eruit haalt wat erin zit, maar dat je wel heel efficiënt werkt.

Volgend jaar beter…

Ja, dus moeten wij er in dit soort landen maar aan wennen dat we terug gaan naar de planeconomie, waarbij er strak volgens plan gewerkt wordt. Onze drive om alles tot in de puntjes te verbeteren, moet wachten tot volgende jaar en dan ook alleen als verbeteringen zijn opgenomen in het plan.
Wellicht in de aardappels on the spot, maar toch rekening houden met het gegeven dat snel even halen van kunstmest en bestrijdingsmiddelen er niet in zit. Dus ook daar vooraf een plan maken; inschatten van wat er kan gebeuren en daar alvast middel etc. voor inslaan. En áls het gebeurt, dan erbij zijn en snelle actie.
Wellicht kan dat ook in mais, graan en zonnebloemen. De klant was er zeker van dat bodemherbicide voldoende is om onkruiden te onderdrukken. Ik hoop het, maar ik heb in dit soort landen nog maar weinig bedrijven gezien waar 7.000 hectare mais er mooi schoon bij ligt.
Misschien kunnen we toch een bijdrage leveren voor het volgende seizoen daar hem te laten zien dat X procent toch een extra bespuiting nodig heeft. Voor volgend jaar zou het dus handig zijn om een extra middel aan te schaffen en extra bespuiting te plannen. Dus óók machines en arbeid plannen.