Beperkt effect stoppersregeling op areaal stikstofgevoelige natuur onder KDW

De landelijke beëindigingsregeling veehouderijlocaties (Lbv), de aanpak piekbelasting (Lbv-Plus) en het vervallen van de derogatie zorgen voor een gemiddelde overschrijding van de Kritische Depositie Waarde (KDW) in 2030 van ongeveer 340 mol/ha/jaar, in plaats van 385 mol/ha/jaar.

Dat schrijft landbouwminister Femke Wiersma in een brief aan de Tweede Kamer, naar aanleiding van de publicatie van de jaarlijkse monitor stikstofdepositie in Natura 2000-gebieden door het RIVM. Het areaal stikstofgevoelige natuur waarbij de depositie onder de KDW komt, neemt echter nauwelijks toe.

Toename percentage natuurareaal onder KDW zeer beperkt

Het percentage van het areaal dat onder de KDW ligt, neemt naar verwachting nog maar zeer beperkt toe. RIVM gaat ervan uit dat de stikstofdepositie in 2025 in 29% van de stikstofgevoelige natuurgebieden onder de KDW zal liggen. In 2030 en 2035 ligt dit volgens de prognose van RIVM rond de 30% en inclusief de LBV-regelingen en de beëindiging van de derogatie wordt dit 31% in 2030. De jaren daarna blijft dit ongeveer gelijk.

Daarmee worden de wettelijke doelstellingen van 40% in 2025, 50% in 2030 en een stikstofdepositie onder de KDW bij 74% van de natuurgebieden in 2035 niet gehaald. De cijfers zijn niet veel anders dan in de stikstofmonitor van vorig jaar. Dat komt mede doordat met dezelfde cijfers voor de emissieramingen is gerekend als vorig jaar. Deze cijfers, afkomstig uit de Klimaat- en Energieverkenning (KEV) worden eind dit jaar geactualiseerd.

Uit de monitoring van het RIVM blijkt dat er komende jaren een daling van de emissie van ammoniak en stikstofoxiden wordt verwacht. De gemiddelde overschrijding van de KDW neemt volgens de raming af van 510 mol/ha/jaar in 2021 naar 385 mol/ha/jaar in 2030. Inclusief de stoppersregelingen en het vervallen van de derogatie komt die nu gemiddeld uit op 340 mol/ha/jaar. Gezamenlijk leiden de regelingen tot een daling van de ammoniakemissies van ongeveer 3,6 kiloton tussen 2021 en 2030. Dat is ongeveer 4% van de totale emissie uit landbouw.

Stikstofdoel 2025 niet houdbaar

Minister Wiersma concludeert op basis van de nieuwe en de voorgaande rapportages dat het stikstofdoel voor 2025 niet haalbaar is. “Daarvoor zouden te ingrijpende maatregelen genomen moeten worden, die ook nog eens een forse uitvoeringslast met zich mee zouden brengen. Ook de doelen voor de volgende jaren vergen aanvullende inspanningen”, aldus Wiersma. Ze wijst erop dat het vorige kabinet een vergelijkbare conclusie trok, nadat door actualisatie van de kritische depositiewaarden de reductieopgave nog groter was geworden.

Hoewel het nieuwe kabinet het stikstofvraagstuk op een andere manier wil oplossen, schrijft Wiersma dat deze koerswijziging niet van vandaag op morgen is gerealiseerd. Het nieuwe kabinet wil af van het huidige systeem van sturing op basis van depositie naar sturing op emissie, en de KDW vervangen door een ander juridisch houdbaar alternatief dat gebaseerd is op de gemeten staat van de natuur. Zolang dit niet geregeld is, zet het kabinet het huidige beleid voort.

“Dat geldt ook voor de provincies die de komende jaren € 2 miljard beschikbaar hebben om gebiedsgericht maatregelen te nemen, die naast natuurdoelen ook bijdragen aan water- en klimaatdoelen”, schrijft Wiersma. Over het schrappen van het miljardenfonds dat bestemd was voor de transitie van de landbouw om de stikstof-, water-, klimaat en natuurdoelen te halen is veel politieke onrust ontstaan.

Medeauteur: Theo Brummelaar