Stel dat… je inzicht hebt in de darmgezondheid van jouw BL1S-koppel

In het vorige artikel ‘Stel dat… je kan zien hoe gezond BL1S-kuikens zijn?’ beschreef ik de route van het beoordelingsproces waaruit bleek dat factoren die bijdragen aan het stalbeeld bij BL1S-kuikens vaak moeilijker te zien zijn. In dit artikel wil ik meer inzoomen op het verschil in kuikenbeeld.

Vleeskuikens met coccidiose

Reguliere vleeskuikens met coccidiose zijn vaak ‘zitterig’, zetten de veren overeind en kruipen bij elkaar. Ze vormen groepjes en hierdoor ontstaan gaten in de verdeling. De mest is nat, volumineus en kan slijm, bloed of onverteerde delen bevatten. Het voer lijkt soms zelfs volledig onverteerd het kuiken te verlaten.

Door de grote hoeveelheid natte mest slaat het strooisel dicht en kunnen er natte plekken of ‘banen’ ontstaan in de stal. Op papier zijn de signalen van darmgezondheidsproblemen ook duidelijk zichtbaar: een verhoogde voederconversie en minder groei.

Darmstoornissen bij Beter Leven 1 ster kuikens

Darmstoornissen veroorzaakt door coccidiose komen eveneens voor bij Beter Leven 1 ster kuikens. De parasiet komt van nature voor in de omgeving van het koppel en het doorlopen van de infectie hoort bij de ‘kinderziektes’ van de kip. Vaak blijven de signalen van een infectie echter onopgemerkt.

Wat maakt het moeilijk om bij Beter Leven vleeskuikens de (darm)gezondheid goed in beeld te krijgen?

Uit kwalitatieve interviews met pluimveehouders, dierenartsen en nutritionisten, uitgevoerd eind 2021, blijkt dat pluimveehouders minder problemen door coccidiose ervaren bij hun Beter Leven 1 ster vleeskuikens. Dierenartsen en nutritionisten geven aan dat kuikens wel last hebben van coccidiose maar dit minder tonen. Er is meer sprake van een economische schadepost dan een klinisch probleem. Wat maakt het moeilijk om bij Beter Leven vleeskuikens de (darm)gezondheid goed in beeld te krijgen?

Verloop van coccidiose ten opzichte van leeftijd

Het is hiervoor goed om stil te staan bij het verloop van coccidiose ten opzichte van de leeftijd van de reguliere en BL1S-vleeskuikens. Bij reguliere vleeskuikens bevindt de coccidiosepiek van Eimeria acervulina zich tussen leeftijdsdag 23-26. Deze piek ligt bij BL1S-vleeskuikens pas rond dag 31 – 33, een verschil van acht dagen. Tegelijk met het dalen van de Eimeria acervulina coccidiosepiek stijgt, zowel bij reguliere als BL1S-vleeskuikens, de infectiepiek voor Eimeria maxima. Bij reguliere vleeskuikens daalt deze rond dag 28. Bij BL1S-kuikens blijft de piek stabiel tot het einde van de 7e levensweek en is daarmee veel langer aanwezig in de afmestfase.

Er wordt óf te vroeg gezocht en niks gevonden, óf de signalen bij oudere kuikens worden niet herkend

Kijkend naar bovenstaande verschillen in coccidiosepieken en kuikensoorten, is het risico groot dat pluimveehouders op het verkeerde moment op zoek gaan naar signalen van coccidiose bij BL1S-vleeskuikens. Er wordt óf te vroeg gezocht en niks gevonden, óf de signalen bij oudere kuikens worden niet herkend.

Hierbij kan het actieve gedrag van de kuikens voor een bijkomende uitdaging zorgen. BL1S-vleeskuikens zijn beweeglijker dan reguliere vleeskuikens en blijven meer op afstand. Samen met een sterkere bevedering is het dan lastiger om lichaamshouding en -ontwikkeling van de dieren te beoordelen. De afstand wordt vergroot door de lagere bezettingsdichtheid en meer ruimte in de stal.

Afwijkende mest blijft uit zicht

In veel BL1S-vleeskuikenstallen is het strooisel gedurende de hele ronde droog en verliest hiermee een belangrijke functie als waarschuwingssysteem voor darmgezondheidsproblemen. Door de lagere opzetdichtheid en minder mest per vierkante meter kan strooisel sneller drogen. Actieve kuikens dragen hier aan bij met hun scharrelgedrag. Het gevolg is dat afwijkende mest aan het oog van de pluimveehouder wordt onttrokken en strooisel droog blijft terwijl kuikens wel natte mest produceren.

Aan welke signalen is dan wel te zien dat Beter Leven 1 ster kuikens last hebben van coccidiose en/of darmgezondheidsproblemen?

Wees vooral alert op (minutieuze) signalen bij kuikens vanaf dertig dagen leeftijd:

1. Aanwezigheid van opgezette (dons)veertjes in de nek en boven op de schouders.
2. Aanwezigheid van uniformiteitsverschil tussen hanen en hennen onderling.
3. De voeropname kan bij BL1S-vleeskuikens van dag tot dag schommelen, maar een voerdip van meerdere dagen is niet normaal.
4. Raap individuele hoopjes met verse mest op en knijp hierin. Een gezonde darm resorbeert veel water en verse mest dient nagenoeg droog te zijn of slechts enkele druppels vocht te bevatten. Wanneer er meerdere druppels, of zelfs een straal vocht uit de mest geknepen kan worden, is dit een aanwijzing voor verminderde darmgezondheid.
5. Laat structureel kuikens onderzoeken op coccidioseletsels door de dierenarts, zeker in tweede helft van de ronde.

Op basis van het stalbeeld kunnen BL1S-kuikens er goed uitzien en lijken ze weinig last te hebben van darmgezondheidsproblemen. De signalen passend bij darmgezondheidsproblemen kunnen echter zeer subtiel zijn of worden gemaskeerd door het droge strooisel. Door alert te zijn op details en regelmatig de combinatie te maken van informatie uit stalbeeld en kuikenbeeld, kan ineens het omgekeerde duidelijk worden.

Auteur: Dawn Reinhoudt, Pluimveedierenarts Elanco

_{EM-NL-22-0135}