Speelveld op kuikenmarkt verandert door corona

Slachterij Jan van Ee is overgenomen door pluimveeverwerker PMJ. Het is de zoveelste in een reeks van overnames die een roerig jaar voor de pluimveehouderij markeren.

Het begon half juli 2020 met de mededeling dat de vleeskuikenslachterij Frisia per 1 oktober van dat jaar de deuren zou sluiten. Plukon Food Group nam het bedrijf en ook de contracten met leveranciers over.

Faillissement GPS

Eind oktober 2020 werd bekend dat pluimveeslachter GPS uitstel van betaling had aangevraagd. Met een faillissement dat half november volgde, verdween een grotere speler van de markt. GPS werd naar eigen zeggen hard geraakt door de coronacrisis, omdat de slachterij vooral producten levert aan de horeca in veel landen in Europa en een klein deel naar supermarkten.

GPS was de grootste vrije kuikenslachter van ons land. Daarmee verdween niet alleen een alternatief voor boeren die zich niet thuis voelen bij slachterijen die op contractbasis werken, maar het betekende ook opnieuw een sanering van slachthaken. Door omschakeling naar tragere groeiers was het aanbod van kip de laatste jaren gekrompen.

Daardoor was de verhouding tussen aanbod en verwerkingscapaciteit in het voordeel van de pluimveehouder. Slachterijen moesten actief de markt op om kip te bemachtigen. Door de krappe marges was hen er veel aan gelegen de efficiëntie van hun productie te optimaliseren. Dus juist in moeilijke tijden trokken slachterijen nog harder aan de kip, om hun kosten laag te houden. Dat hield de kuikenprijs in de benen.

Kopers bepalen de markt

Door wegvallen van de slachthaken van GPS zijn de rollen echter omgedraaid. De kopers bepalen de markt volledig. Dat heeft in combinatie met de lage prijzen die daarvan het gevolg waren, de afgelopen maanden tot de nodige verschuivingen geleid: boeren die losgelaten werden door hun contractgever en andere die werden gecontracteerd. Ook bij de bepaling van de hoogte van de contractprijs en andere contractvoorwaarden staan pluimveehouders daardoor nu minder sterk. Pluimveehouders hadden soms het gevoel dat hen het mes op de keel werd gezet.

Voerleveranciers als contractgever klem

Voerleveranciers zagen als contractgever ook het speelveld versmallen. Bovendien zorgde het faillissement van GPS voor een miljoenenverlies voor De Heus Voeders. Niet verbazingwekkend dat het belang dat Bart Remkes als eigenaar van GPS had in slachterij Van Miert, in januari 2021 over ging naar De Heus.

Maar doordat de voergigant een grote afdeling heeft die de kuikenplanningen voor verschillende slachterijen doet, schuurt het als dat bedrijf ook een eigen slachterij in bezit heeft. Daardoor is het evenmin een verrassend vervolg dat De Heus zich weer op zijn kernactiviteit veevoer ging richten en zijn aandelen kort na overname doorschoof naar een andere partij die wel in de slachtwereld zit; pluimveeslachterij Clazing.

Machtsblokken groter, keuze kleiner

Door alle verschuivingen zijn de machtsblokken groter en de keuze kleiner geworden. Voor pluimveehouders, maar ook voor afnemers. Het veilig stellen van een deel van de aanvoer was voor uitsnijderij PMJ aanleiding tot de overname van pluimveeslachterij Jan van Ee. De koop werd eind 2020 beklonken, maar in april 2021 bekendgemaakt met 1 januari 2021 als ingangsdatum.

Eigenaar Jan van den Hazel van pluimveeverwerking Jan van Ee is niet bereikbaar voor nadere toelichting op de overname van zijn bedrijf. Het initiatief voor de overname kwam van de nieuwe eigenaren, de tweelingbroers Peter en Melis Vedder. Met zijn vleesverwerkende bedrijf PMJ was hij klant bij de pluimveeslachterij in Stroe. Zijn uitsnijderij met een productielocatie in Bunschoten en het Engelse Paddock Wood is de laatste jaren flink gegroeid.

Leerbedrijven

Naast de productie op die locaties, zijn het ook leerbedrijven waarin personeel de fijne kneepjes van het fileervak worden bijgebracht. Vanuit die kweekvijver wordt een tweede onderneming bediend; VTM Quality Services. De onderneming, die beide broers in 1993 op 19-jarige leeftijd startten, is een loonbedrijf dat bij slachterijen op hun locatie zowel personeel als de verwerkingslijn inbrengt. De ploeg beent handmatig uit en wordt per verwerkte kilo afgerekend. VTM heeft langlopende afspraken met Plukon, maar beent ook voor andere grote slachterijen in onder andere Polen, Duitsland en België uit.

De overname van de slachterij in Stroe is een strategische keuze voor PMJ. “Doordat slachterijen wegvielen, zijn wij ons gaan beraden op de toekomst. Er is een samenklontering van slachterijen gaande en wij willen niet veroordeeld zijn tot het verwerken van Poolse kip. Door deze stap borgen we onze aanvoer”, licht Vedder toe.

Zijn voornamelijk Engelse klanten vragen producten met een West-Europese herkomst. “We onderscheiden ons met kwaliteit. Kwaliteit waarvoor betaald moet worden. We zijn geen prijskoper, al zullen we altijd proberen ook op prijs concurrerend te zijn. De expertise die we als uitsnijder hebben om hoog rendement te halen uit onze productiefaciliteiten, zullen we ook gebruiken om de slachterij nog efficiënter te laten draaien.”

Jan van Ee behouden als merknaam

De 90.000 kippen die per dag bij Van Ee in Stroe geslacht worden, zijn niet voldoende om volledig in de verwerkingscapaciteit van PMJ te voorzien. Maar het levert wel een solide basis. Aan uitbreiding wordt voorlopig niet gedacht en ook andere aspecten van de bedrijfsvoering veranderen niet. Zo blijft Van Ee ook onder de nieuwe eigenaren reguliere kip verwerken en blijft het bedrijf werken met vrije kuikenhouders. “Dat vinden we prettig. Ook blijft de naam Jan van Ee blijft behouden als merknaam, want die staat voor kwaliteit.”