‘Sociologen praten over landbouw op wereldcongres’

Internationaal gaat het bij het platteland nog steeds over landbouw en voedsel en minder over krimp en leefbaarheid op het platteland.

Ik ben een paar dagen naar Canada geweest, voor het wereldcongres van plattelandssociologen. Sociologen zijn wetenschappers die zich bezighouden met de relaties tussen groepen mensen, in dit geval dus op het platteland.

Mijn eigen vak, geografie, zit daar tegenaan, dus is het de moeite waard dit soort congressen te bezoeken. Er worden interessante presentaties gegeven en er zijn forumdiscussies tussen topwetenschappers. Zo’n congres is ook een mooie gelegenheid eens in het echt te spreken met internationale collega’s, waarmee je normaal alleen via de mail samenwerkt.

Nederland onderzoekt krimp, breedband en leefbaarheid

Mijn onderzoeksgroep in Groningen houdt zich nauwelijks met landbouw bezig. We zijn meer in de weer met migratie van en naar het platteland, met krimp en de veranderende samenstelling van de plattelandsbevolking, met het verdwijnen van voorzieningen, met breedband en met leefbaarheid. Dat zijn onderwerpen die van belang zijn voor iedereen op het platteland, zowel voor boeren als voor burgers.

Buitenland heeft weinig aandacht voor grote boeren

Mijn buitenlandse collega’s zijn gemiddeld genomen minder ver, want misschien wel 80% van het congres ging over landbouw en voedsel. En dan vrijwel uitsluitend over kleine boeren en over lokaal geproduceerd voedsel. Grote, professionele boeren, zoals u, kregen nauwelijks aandacht, het ging vooral over de kleintjes. En dan niet alleen in minder welvarende landen, maar ook over marginale bedrijven in Canada, Europa en de Verenigde Staten. Dat terwijl er toch belangrijke en boeiende vraagstukken zijn rond de toekomst van grote bedrijven, over de problemen van bedrijfsovername, rond stedelijke voedselconsumenten en rond de relaties tussen grote boeren en hun omgeving.

Praten over zorgen kleine boeren

Het ging dus vooral over marginale bedrijfjes. Bijvoorbeeld bedrijfjes die een uitweg zoeken in lokale verkoop van hun producten. Of die pogingen doen burgers bij hun financiering te betrekken. Of over de zorgen van kleine boeren in Japan, waar door de vergrijzing de waterhuishouding niet meer bijgehouden wordt. En over kleine bedrijven in de Verenigde Staten, die – weer door vergrijzing – geen burenhulp meer kunnen krijgen.

Zij moeten op zoek naar andere manieren om hun piekbehoefte aan arbeid te dekken. Van agrarische diensten- en uitzendbureaus hebben ze daar klaarblijkelijk nog nooit gehoord.

Positief verhaal tussen alle landbouwproblemen

Maar het was niet alleen maar kommer en kwel. Zo was er een presentatie over koffieboeren uit Costa Rica, die na jaren van crisis op crisis met hun coöperaties de weg hebben gevonden naar de westerse specialiteitenmarkten. Met bijzondere koffiesoorten, in kleine, luxe verpakkingen, voor kleine groepen consumenten, die veel voor die koffie kunnen en willen betalen. Ik moet u zeggen, het is toch wel fijn dat er ook eens een positief verhaal zit tussen alle landbouwproblemen.