Ook Franse telers kunnen minder fritesaardappelen leveren

Na België worden nu ook Franse aardappeltelers geconfronteerd met kortingen op de hoeveelheid fritesaardappelen die ze komend seizoen onder contract kunnen leveren. Volgens de Franse bond van aardappeltelers (UNPT) is sprake van minstens één grote Belgische afnemer die eenzijdig de in een contract afgesproken hoeveelheden vermindert.

UNPT beschuldigt de verwerkers er verder ook van dat ze moedwillig de aardappelprijs ‘brutaal’ omlaagdrukken, met een verlaging tot 40% in één maand tijd. “Sinds enkele weken gaat de Franse aardappelmarkt door een zorgwekkende periode van onzekerheid, ondanks de beslist solide vooruitzichten op de lange termijn’’, aldus UNPT. “De sterke daling van de prijs op de vrije markt en het in twijfel trekken van bepaalde contractuele afspraken gedurende de afgelopen dagen storten de telers in een totale onzekerheid.”

In de ogen van de bond is die situatie niet toevallig ontstaan. Een dialoog tussen telers en bepaalde Belgische verwerkers ontbreekt. Dit zorgt volgens de telers voor instabiliteit op de markt, terwijl in Frankrijk de eerste fritesaardappelen al over enkele dagen worden gepoot.

Volgens de Franse bond heeft de grote Belgische verwerker, vermoedelijk Clarebout, eenzijdig de af te nemen volumes met 10 tot 20% verminderd. “Is dat het resultaat van een gebrek aan anticiperen of van een onaanvaardbare strategie om ongunstige aankoopvoorwaarden aan de producenten op te leggen? Iedereen oordeelt voor zichzelf, maar UNPT wijst deze methodes en deze handelswijze categorisch af.’’

Actie ondernemen

UNPT roept telers en overheidsinstanties op om actie te ondernemen en afspraken te maken voor overleg. “Een pragmatisch en gezamenlijk beheer van de oppervlakteontwikkeling zou het mogelijk hebben gemaakt om de impasse waarin de hele sector zich vandaag de dag bevindt te vermijden.”

Aardappeltelers in België kregen al eerder te horen dat ze komend jaar minder aardappelen kunnen leveren. Veel Belgische telers worden 10 tot 20% gekort op de hoeveelheid aardappelen die ze onder contract kunnen leveren. Meestal gaat het om contractvoorstellen die nog niet door beide partijen waren getekend. Soms gaat het ook om definitieve contracten die worden opengebroken. Het laatste wordt collectief veroordeeld door de Belgische aardappelketen, Belpotato.be.

Eerder signaal afgeven

Ook het moment waarop telers zijn geïnformeerd, zit telers dwars. Fritesfabrieken hadden eerder een signaal moeten afgeven dat er dit jaar geen ruimte is voor groei bij fritesaardappelen in België, zegt het Algemeen Boerensyndicaat (ABS) in België.

Het moment waarop dit duidelijk wordt, is veel te laat, vindt de landbouworganisatie. De poters liggen voor te kiemen, land is gehuurd, kunstmest besteld, ofwel veel kosten zijn al gemaakt. Vertegenwoordigers van sommige verwerkers liepen in februari nog de deur plat bij telers, zegt Mark Wulfrancke, beleidsmedewerker bij ABS.

“Het kon niet op. Nu wordt de rem erop gezet. Zo ga je niet met elkaar om.” De fritesindustrie had eerder aan de bel moeten trekken en telers moeten laten weten dat er een correctie aan zat te komen, ‘in verband met Trump of wat dan ook’, meent ABS. De geopolitieke onzekerheid en het gewijzigde economische klimaat worden door verwerkers als argumenten genoemd om de contracthoeveelheid te corrigeren. Telers in België, maar ook in andere landen, stevenen af op verdere uitbreiding van het areaal fritesaardappelen in 2025. De groei van de productie bij fritesfabrieken leek oneindig en de aardappelteelt leverde afgelopen jaren veelal meer op dan andere gewassen. ABS vraagt zich af of ‘de gouden berg’ straks ‘een heuveltje’ blijkt te zijn.

In Nederland geen sprake van correcties

In Nederland is geen sprake van correcties door fritesfabrieken. Wel hebben ze sneller dan normaal contracten afgesloten met telers voor de benodigde hoeveelheid aardappelen. Dat is ook het geval bij Farm Frites, waarover wordt gezegd dat die abrupt is gestopt met het contracteren van aardappelen voor het nieuwe seizoen. Farm Frites nuanceert dat. “Wij zijn inderdaad, net als ieder jaar in maart, bijna klaar met contracteren voor oogst 2025”, zegt Leon Boer, inkoopdirecteur bij Farm Frites. “Het areaal is sneller dan verwacht ondergebracht bij onze bestaande en nieuwe telers.”

Farm Frites heeft, net als veel andere fritesfabrieken, fors geïnvesteerd om de productie op te voeren. Farm Frites zei eerder als doel te hebben om in 2025 in diverse landen in totaal 1 miljoen ton frites te produceren. Dat is niet veranderd. “Wij zitten nog op ons plan en breiden inderdaad onze fabrieken uit”, aldus Boer.

Medeauteur: Marianne Vogelaar