Multifunctionele echtgenote

De inkomsten van buiten het bedrijf zijn belangrijker dan verbreding.

De Taskforce Multifunctionele Landbouw is opgeheven. De club was door de laatste minister van landbouw, Gerda Verburg, ingesteld om verbrede landbouw te stimuleren. Het slotstuk was een interessant internationaal congres, georganiseerd door mijn Wageningse collega’s, en een groot feest in Ede. Het opheffen is niet te wijten aan bezuinigingen, de termijn was al bij de oprichting vastgelegd.

Als laatste wapenfeit liet de taskforce door het LEI uitrekenen of het een beetje goed gaat met verbreding en verdieping. Het goede nieuws is dat de omzet de laatste jaren is toegenomen, tot zo’n half miljard euro. Het slechte nieuws is dat de doelstelling fors hoger lag. Nu heb ik nooit zo veel vertrouwen in de maakbaarheid door taskforces en andere overheidsclubs. Ook in dit geval is het maar de vraag of het zonder de taskforces veel anders gelopen was. Ik denk dat de club vooral een positief effect heeft gehad in de zorglandbouw. Dat is een terrein waar de individuele boer/ondernemer vlot met de handen in het haar zit. Het beschikbaar maken van kennis, kunde en toegang tot de grote gezondheidbusiness heeft vast en zeker geholpen.

Die half miljard euro is ruim 2 procent van de totale omzet van de land- en tuinbouw. Multifunctionele landbouw komt voor op 20 procent van de bedrijven. Voor die bedrijven is het een extra inkomstenbron, een meer gespreid risico en meer voeling met de maatschappij.

Toch is dit niet de grootste extra inkomstenbron voor de meeste bedrijven. Dat is inkomen van buiten het bedrijf, zoals buiten de deur werken, en erfenissen en dividenden. In het verleden leverde inkomen van buiten het bedrijf doorgaans een kwart van het gezinsinkomen op, de laatste jaren rond 50 procent. Het gaat in totaal om circa €20.000 per bedrijf per jaar. Ongeveer de helft ervan bestaat uit werken buiten de deur. Deels arbeid van de boer zelf, maar vaak ook van de echtgenote (m/v). Een multifunctionele echtgenote zogezegd.