Minister Wiersma positief over sectorplan opkoop koeien

Landbouwminister Femke Wiersma is bereid mee te werken aan het sectorplan voor een opkoopregeling voor koeien om de mestproductie te verlagen. “Het is daarbij wel belangrijk dat de private partijen zelf een substantiële bijdrage leveren. Dat geldt niet alleen voor primaire partijen, maar ook de andere partijen in de keten”, zegt de minister tijdens een debat in de Tweede Kamer over mest.

Zeven melkveehoudersorganisaties en de NZO werken aan een sectorplan om op korte termijn het hoofd te kunnen bieden aan het gebrek aan mestplaatsingsruimte door de afbouw van derogatie. Onderdeel hiervan is een partiële beëindigingsregeling, waarbij melkveehouders een deel van hun vee afvoeren om de mestproductie te verlagen. De partijen hebben nog geen concreet plan, omdat ze worstelen met de financiering. De sectorpartijen zien geen draagvlak om de kosten van de regeling bij de boer neer te leggen.

Wiersma zegt nu, na vragen van NSC en VVD, welwillend te zijn om mee te werken aan een dergelijk plan. Ze benadrukt daarbij wel dat de overheid niet alleen verantwoordelijk is om een vergoeding te betalen aan boeren die minder koeien gaan melken. “Als de overheid instapt, moet er wel een structurele component in zitten,” vindt Wiersma. De fosfaatrechten die hiermee gemoeid zijn, zouden dan geschrapt moeten worden. Het opkopen van de rechten door de overheid is volgens Wiersma niet mogelijk, omdat de overheid geen landbouwbedrijf is. Bovendien is de opkoop van rechten in strijd met staatssteunregels. Het doorhalen van rechten zou wel kunnen.

Sector moet zelf verantwoordelijkheid nemen

Hoe de regeling eruit moet gaan zien, is volgens Wiersma de verantwoordelijkheid van de sector. Ook voorstanders VVD en NSC stellen tijdens het debat weinig voorwaarden. VVD’er Thom van Campen benadrukt dat de sector wel zelf haar verantwoordelijkheid moet nemen. “Het is niet zo dat de afbouw van de derogatie nieuw is. We wisten dat dit eraan zat te komen,” aldus de liberaal, die vindt dat de sector ook al eerder had kunnen voorsorteren op de afname aan mestplaatsingsruimte. Ook NSC’er Harm Holman benadrukt dat de sector haar verantwoordelijkheid moet nemen en dat de financiering van een opkoopregeling in eerste instantie door de sector zelf betaald moet worden.

SGP’er André Flach vindt dat de stoppersregeling met publiek geld gefinancierd mag worden, zeker omdat het leidt tot minder mestproductie. Hij wijst erop dat de andere beëindigingsregelingen ook met publiek geld worden gefinancierd. Van Campen reageert daarop dat hij er begrip voor heeft dat, als de fosfaatrechten definitief doorgehaald worden, de overheid een rol zou kunnen spelen bij de vergoeding daarvan. Ook CU, CDA en GroenLinks-PvdA zijn positief over een vorm van vrijwillige gedeeltelijke krimp van de melkveestapel. BBB-Kamerlid Caroline van der Plas zegt niet tegen vrijwillige beëindigingsregelingen te zijn.

‘Voermaatregelen gaan te traag’

Wiersma is daarnaast opvallend kritisch naar de sector als het gaat om het voerspoor. “Daar liggen echt kansen, maar het komt wat mij betreft niet snel genoeg van de grond. Gezien de urgentie had ik verwacht en gehoopt dat er al meer stappen zouden zijn gezet door de sector. Er is nog geen concreet plan en er is nog geen aanzet voor private certificering. Ik roep de sector op om concrete stappen te zetten. Waar ik kan, wil ik ze ondersteunen,” aldus Wiersma. Wel wordt eind van het jaar een convenant verwacht met erfbetreders, waarna er volgend jaar een communicatietraject start om boeren te motiveren voermaatregelen te nemen. Wettelijk is er op dit vlak niets mogelijk vanwege Europese regelgeving. Wel wil Wiersma kijken of ze via eco-regelingen in het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) een laag ruw eiwitgehalte of een laag ureumgetal kan stimuleren.

Ik zet alle opties in, maar boeren moeten zelf keuzes maken

Wiersma wijst op eigen verantwoordelijkheid boer

De Tweede Kamer blijft tijdens het mestdebat opnieuw kritisch op de maatregelen die Wiersma voor de korte termijn neemt. De minister is bezig met alle opties om de druk op de mestmarkt te verlagen, maar alle maatregelen bij elkaar zullen niet genoeg zijn om het verlies van derogatie te compenseren. “Boeren kunnen erop vertrouwen dat ik er alles aan doe om alle opties die er zijn te bekijken en er maximaal uitvoering aan te geven. Maar dat zal niet het volledige verlies van derogatie opvangen,” aldus de minister. Veehouders moeten ook zelf de afweging maken over hoe ze op bedrijfsniveau met de situatie om moeten gaan. “U mag van mij verwachten dat ik maximaal energie steek in het uitwerken van alle oplossingsrichtingen die kunnen bijdragen aan een oplossing. Maar als dat niet voldoende is, zal een ondernemer daar zelf een keuze in moeten maken. Ik begrijp dat dit heel ingrijpend kan zijn,” aldus Wiersma. Eline Vedder (CDA) zegt dat er dan twee opties zijn: koeien wegdoen of illegaal mest uitrijden. Wiersma benadrukt dat boeren zich net als iedereen aan de wet moeten houden. “Mestfraude is onacceptabel,” zegt de minister.