‘Mijn eerste vraag: waar zijn de boeren?’

Twintiger Joszi Smeets (1988), directeur van de Youth Food Movement, is verreweg het jongste lid van de commissie-Nijpels die zich in opdracht van staatssecretaris Van Dam buigt over de toekomst van de veehouderij. Ze is er tot haar eigen verrassing voor gevraagd.

Een commissie is een nieuwe omgeving voor YFM, zegt Smeets. En ze is er kritisch op, zegt ze. “Mijn eerste vraag is: waar zijn de boeren? En: is het niet tijd voor daadkrachtige besluiten in plaats van weer een praatcommissie? We zeggen al 7 jaar dat jongeren mee moeten praten over de toekomst van voedsel. Dan gaan we een commissiestoel niet leeg laten, dat zou laf zijn.”

Hoe ziet u uw rol?

“We moeten voorbij de adviessfeer gaan: kijken naar de mensen die uiteindelijk het verschil al aan het maken zijn. Juist van agrariërs en voedselondernemers, die perspectief bieden voor verduurzaming in de veehouderij, kan de hele sector leren. Het wordt interessant als we die lessen vertalen naar de concrete adviezen en acties waar staatssecretaris Van Dam om vraagt.”

De eerste uitnodigingen van de commissie zijn toch weer gegaan naar de bekende namen in en rond de sector.

“Martin Scholten, Felix Rottenberg en ik maken nog een lijst van relevante koplopers, met wie we willen spreken. Echte doeners, de mensen op de grond.”

Tijdens een hoorzitting met de Tweede Kamer noemde u Jaring Brunia. Een jonge Friese melkveehouder, die het roer rigoureus omgooide en boert zonder kunstmest, met zo min mogelijk krachtvoer en zonder antibiotica en die zijn koeien zoveel mogelijk buiten houdt.

“Hij is voorbeeld van een agrariër die een nieuw perspectief biedt voor verduurzaming van de veehouderij. Er zijn veel ondernemers die biodiversiteit erg hoog in het vaandel hebben of bezig zijn met nieuwe manieren van productverwaarding. Zij moeten de ruimte en de tijd krijgen om te experimenteren buiten belemmerende en snel veranderende wetgeving om. Daar is schreeuwend behoefte aan.”

Wat kan deze commissie nog op tafel leggen naast dat wat Wijffels, Alders, Van Doorn, Rosenthal hebben bedacht of bedenken?

“Dat is een heel terechte vraag. Het veehouderijvraagstuk in Nederland is een grote complexe bende en een commissie zal niet die ene oplossing bieden. De YFM gelooft ook niet in één oplossing. Wij zijn een organisatie van omdenkers: we brengen visies samen. Ik wil graag dat we laten zien waar de voorlopers mee bezig zijn, welke successen er zijn in de veehouderij. Dan kán er iets spannends gebeuren, naast alles wat al gaande is.”