Mechanisatie in de veehouderij

Mechanisering in de veehouderij gaat verder. Prof Peter Groot Koerkamp, hoogleraar agrarische bedrijfstechnologie aan Wageningen University, schetst de ontwikkeling in het verleden en kijkt naar voren.

Eeuwenlang hielden mensen dieren op het erf of in of naast de woonkamer in huis. De stal van de koe veranderde de afgelopen eeuw, van de grupstal waarin koeien gedurende de winter vastgebonden blijven, naar de ligboxenstal die vanaf de jaren zestig en zeventig intrede deed. Dat veranderde de vaste mest in drijfmest, en er kwam een melkstal voor het melken. De afgelopen dertig jaar is het melken van koeien verregaand geautomatiseerd, tot en met de modernste melkrobot.

Gespecialiseerde stallen voor varkens en kippen ontstonden pas na de tweede wereldoorlog. De eerste legbatterij in 1968 was een enorme stap in automatisering, waarin voor het eerst aanvoer van voer en afvoer van eieren en mest automatisch ging. Die systemen zijn in de loop der tijd verder geperfectioneerd met bijvoorbeeld automatische klimaatregeling, zegt Groot Koerkamp.

De laatste twintig jaar zijn ook nieuwe houderijsystemen ontwikkeld die de dieren meer vrijheid en uitloop geven, met als doel meer dierenwelzijn, aldus Groot Koerkamp. Probleem is dat andere aspecten van de veehouderij, zoals milieu of diergezondheid, daarbij soms uit het oog zijn verloren: “We willen nu integrale ontwerpen maken, waarin alle aspecten aan de orde komen.” Voorbeelden zijn de Rondeelstal of de Plantagestal voor legkippen.

Die systemen zijn kennisintensief. Dat blijkt bijvoorbeeld uit een slimme en efficiënte indeling. Maar er zit ook hightech in, zegt Groot Koerkamp: ‘Klimaatregeling en aan- en afvoer van water, voer en eieren is volautomatisch. Het verschil is alleen dat die technologie vroeger prominent in beeld was. Bij het Rondeel is de technologie aan het oog onttrokken. Door rondom een bosrand aan te leggen of door een taartpunt te maken in de stal waarin bezoekers de dieren kunnen zien.’

Nieuwe technologische ontwikkeling ziet Groot Koerkamp, net als in de glastuinbouw, vooral in sensors en intelligente camera’s. Robots zouden in de toekomst bijvoorbeeld dode dieren kunnen opsporen en verwijderen. Als er robots in een stal aan het werk gaan, dan zullen er eerder tien kleine rondrijden dan een grote, denkt hij. Die ontwikkeling kan betekenen dat stallen niet steeds groter worden, omdat schaalvergroting dan minder kostenbesparend is.