Lokaal consumeren

Het consumeren van in de regio geproduceerd voedsel wordt vaak gezien als de oplossing van veel problemen waar de agrosector mee kampt. Het zou de band tussen producent en consument versterken, gunstig zijn voor het milieu en positief uitpakken voor de agrarische inkomens.

Dit klinkt allemaal erg mooi. Is dat terecht?

Als je in plaats van boontjes die per vliegtuig uit Afrika worden aangevoerd, in Nederland geteelde boerenkool gaat eten, draagt dat bij aan de vermindering van de broeikasgasemissie. Zulke voorbeelden krijgen veel aandacht, maar het gaat daarbij slechts om een fractie van de totale voedselconsumptie. Voor de milieueffecten van voedseltransport is het vervoermiddel veelal belangrijker dan de afstand: 1.000 kilometer per trein is minder milieubelastend dan 100 kilometer per vrachtwagen.

In een Wagenings rapport van vorig jaar wordt geconcludeerd dat redelijkerwijs zo’n 20 procent van de voedselconsumptie in Almere in de nabije omgeving geproduceerd kan worden, maar dat de milieueffecten daarvan beperkt zijn. Dat komt onder meer doordat een groot deel van de voedselkilometers voor rekening komt van de consument, die met zijn auto naar de winkel gaat. Dat verandert niet door ’lokaal consumeren’. Het grootste deel van de buurtwinkels is verdwenen en de consument is aangewezen op de auto.

Lokaal consumeren draagt dus maar weinig bij aan de vermindering van de milieubelasting. Andere opties – zoals zuiniger transportmiddelen gebruiken, minder autorijden, minder vlees eten en minder voedsel weggooien – zetten veel meer zoden aan de dijk.

Lokaal consumeren kan positief uitpakken voor de inkomens van agrariërs die hun producten in de regio kunnen verkopen: er is minder concurrentie en de consument wil mogelijk wat extra betalen voor zulke producten. Daar staat tegenover dat andere producenten erop achteruit gaan omdat hun afzet vermindert. Het is daarom voor de Nederlandse agrarische sector, die voor tweederde afhankelijk is van export, maar te hopen dat buitenlandse afnemers niet massaal overstappen op lokaal consumeren.