‘Krijgt boer nog vieze handen?’

Meer computers schuren met de behoefte aan menselijke maat.

Computerbedrijf IBM liet in 1983 de eerste personal computer in Nederland zien. Een ietwat lomp apparaat dat bestond uit een beeldscherm met een toetsenbord eraan vast. Computers bestonden al wel, maar het waren enorme dingen zonder beeldscherm. Ze stonden veelal bij grote bedrijven en fungeerden als datacentra. Banken, laboratoria, ze hadden allemaal al computers, maar bij de boeren thuis stond er niets. Tot 1983 dus en toen ging het snel. De personal computer kwam, zag en overwon.

Verlanglijstje van een akkerbouwer

In een oude Boerderij uit 1984 kom ik een bedrijfsreportage tegen gemaakt bij een akkerbouwer die juist zo’n ding had aangeschaft. Hij spreekt over micro-elektronica en een minicomputer en omdat er destijds nog geen programma’s bestonden gericht op de akkerbouw, ging hij zelf met een programmeur aan de slag. Zijn verlanglijstje loog er niet om. Op die minicomputer wilde hij zijn perceelsregistratie kunnen doen, hij wilde gekoppeld worden aan het BLGG in Oosterbeek zodat de pc gerichte bemestingsadviezen kon geven. Ook wilde hij alle kosten inzichtelijk kunnen maken, tot op gewasniveau. Op de wensenlijst stond ook een programma dat de bewaring van de aardappelen zou kunnen regelen en een programma dat kon bepalen wanneer het beste moment was om de aardappelen te verkopen.

Inmiddels kan ik me niet meer voorstellen hoe ik ooit zonder pc en internet kon

Ik moest het verhaal twee keer lezen. Dit was dus eind 1983! “We kunnen straks niet meer zonder computer”, zei hij ook nog. En toen moest het internet nog komen. Ik herinner me een journaaluitzending waarin verteld werd dat je daarmee vanuit je luie stoel kon rondsnuffelen in de bibliotheek van Amerika. Ik geloof dat ik thee ben gaan zetten, want ik kon me er helemaal niets bij voorstellen. En inmiddels kan ik me niet meer voorstellen hoe ik ooit zonder pc en internet kon.

Dienstverlenende apparaten

De huidige computers zijn vooral dienstverlenende apparaten. Handig en onmisbaar, maar ooit zullen ze – net als die pc’s uit 1983 – in een museum staan, verdrongen zijn door robots en kunstmatige intelligentie. Je hoeft straks niet meer de veearts te bellen, de koe of het varken staat zelf in verbinding met de praktijk of het lab. Krachtvoer op? De silo geeft zelf een seintje naar de voerfabriek. Onkruiddruk te hoog? Pleksgewijs te weinig mest? Aardappelen klaar om te rooien? Check, wordt geregeld.

Zorgen over toekomst

Fascinerend maar het heeft ook iets griezeligs. Ik spreek regelmatig boeren die zich afvragen wat hun rol nog is bij dit alles. Krijgen ze zelf nog wel vieze handen? En er is nog iets: de maatschappij. Die is nu al niet erg gecharmeerd van de toenemende grootschaligheid, de menselijke maat moet terug. Maar rijmt dat wel met de kilheid van kunstmatige intelligentie? Eerlijk gezegd heb ik geen idee. Misschien is er een boer(in) in de zaal die wel een idee heeft, net zoals die akkerbouwer uit 1984?