Is coöperatie middel of doel? (5)

Leden twijfelen steeds meer of het middel coöperatie nog wel werkt. De schaalvergroting van de coöperaties gaat sneller dan het denkvermogen van de leden.

Leden voelen zich vaak eenzaam ten opzicht van hun coöperatieve onderneming. Ze praten nooit meer met de beslissers. Op het erf komen alleen chauffeurs om producten te halen of te brengen. En mensen van de buitendienst, die proberen het beleid van de coöperatie uit te leggen.

Maar ook de controleurs, die moeten zien of je het wel volgens de regels van de coöperatie doet. Allemaal zijn ze gebonden aan strakke voorschriften, waarvan ze niet mogen afwijken. Soms zie je aan de gezichten van de mensen dat ze het met je eens zijn. Toch mogen ze hun baas, lees coöperatie, niet afvallen.

Door dit alles verdwijnt het wijgevoel binnen de coöperatie. Dat blijkt ook. Als de prestaties even minder zijn, verdwijnen de leden. Friesland Foods en Campina hebben dat meegemaakt, toen hun melkprijzen achterbleven. De nieuwe kleine coöperatie Delta Milk, waar de bestuurders nog de toon aangeven, kan bogen op een sterke belangstelling.

Ook bestuurders van boerenorganisaties twijfelen aan de democratie van de coöperatie. Peter ten Hoeve, de oud-voorzitter van NMV, heeft zelfs openlijk een actie onder de leden van DOC op touw gezet. De leiding van DOC kon het gevaar van muiterij bezweren, maar het geeft aan dat het wantrouwen van vele leden ten opzichte van coöperaties groot is.

Wat doe je er aan? Weer een Algemene Ledenvergadering, waar Peter ten Hoeve voor pleit?

Onmogelijk lijkt me.