Imidacloprid niet oorzaak wintersterfte bij bijen

Wageningen – De actieve stof imidacloprid is niet de oorzaak van de wintersterfte bij bijen. Dat blijkt uit een meerjarige proef van de Wageningen Universiteit.

Neonicotinoïden als imidacloprid worden door veel organisaties als oorzaak gezien van de massale wintersterfte van bijen. Diverse labproeven tonen namelijk de schadelijke effecten van neonicotinoïden aan. Bij direct  contact veroorzaken neonicotinoïden wel wat zomersterfte, maar kunnen geen oorzaak zijn van de massale wintersterfte, beweren fabrikanten. Bijenonderzoeker Sjef van der Steen onderzocht daarom in opdracht van het ministerie voor Economische Zaken het effect van imidacloprid op wintersterfte.

De Wageningse bijendeskundige gaf zestig relatief kleine vrijvliegende volken  (gemiddeld 5.500 bijen) suikerwater verontreinigd met een dosis imidacloprid die twee keer hoger is dan nectar in het veld. De blootstelling duurde twaalf weken, van juni tot begin september. ‘Een worst case scenario’, zegt Van der Steen. ‘Koolzaad bijvoorbeeld bloeit maar drie weken.’ Eveneens zestig bijenvolken kreeg het suikerwater zonder imidacloprid. De volken werden vervolgens nauwkeurig in hun ontwikkeling gevolgd tot na de winter.

Hoewel er enig effect van imidacloprid is op het aantal bijen in de zomer, de hoeveelheid bijenbrood (stuifmeelvoorraad) en het broed, was er geen effect op de overwintering. Bijenvolken blijken robuust genoeg om de effecten van imidacloprid op te vangen. De wintersterfte onder de imidaclopridvolken was twaalf procent, wat niet afwijkt van de gangbare norm in Europa. Imidacloprid heeft ook geen effect op de vitaliteit van de volken en de overgang van zomer- naar wintervolk.

Dat wil niet zeggen dat imidacloprid helemaal niks doet met bijen. De studie in 2012 liet zien dat de blootgestelde bijen significant minder neiging vertoonden om uit te zwermen. Of imidacloprid de directe oorzaak is of dat het een secundair gevolg is van de blootstelling moet verder worden uitgezocht. Opvallend is dat in de zomer meer volken stierven in de controlegroep dan in de imidaclopridgroep. Van der Steen denkt dat ook dat te maken heeft met die sterkere drift om uit te zwermen.

Eén ding is volgens de onderzoeker helder: “imidacloprid is niet de grote boosdoener als het gaat om wintersterfte. Maar dat wil niet zeggen dat imidacloprid geen effect heeft. Bij zwakke bijenvolken zou het juist dat zetje kunnen zijn dat bijen niet meer kunnen hebben.”