‘En toen kwamen er dikke rookwolken uit de stal’

Hij stond even te praten bij de buren op het erf. De commotie achter hem viel niet op, totdat een medewerker van de buren hem roepend wees op wat gebeurde. Toen hij zich omdraaide zag hij dikke rookwolken uit zijn stal omhoog komen.

Het zal je maar overkomen. Een calamiteit op je bedrijf. Ineens staat je wereld op zijn kop. Alles wat zo vertrouwd en zeker was, valt weg. Je hebt het gevoel in een slechte film te zijn beland. Je probeert natuurlijk nog te redden wat te redden valt, maar de schade is al aangericht.

Calamiteiten en crises in soorten en maten

Zo nu en dan wordt de agrarische wereld opgeschrikt door een calamiteit of crisis. Als het gaat om een dierziekte of bijvoorbeeld een stalbrand wordt een dergelijk voorval al snel breed uitgemeten in de media.

Is er überhaupt een EHBO-kist aanwezig en is deze up-to-date?

Een crisis kan zich ook aandienen op ‘kleinere’ schaal. Een fataal persoonlijk ongeluk of een zelfdoding bijvoorbeeld. Al deze situaties hebben begrijpelijkerwijs grote impact op de ondernemer en zijn omgeving.

De laatste jaren is er steeds meer aandacht voor veiligheid op de boerderij en dat is een goede zaak.

Bewustwording als voorbereiding naar reageren en handelen

In een onlangs gehouden webinar over vergelijkbare situaties als hierboven beschreven viel het me op dat de betrokken personen niet waren voorbereid op wat hen overkwam. De vraag is natuurlijk in hoeverre je je kunt voorbereiden op een onverwachte crisissituatie op het bedrijf. Dat blijkt in de praktijk nog best mee te vallen.

Bewustwording is een eerste goede stap in je voorbereiding. Nadenken over hoe je kunt handelen en reageren als zich iets voordoet. In hoeverre ben je je bewust van de risico’s op het gebied van veiligheid op het erf, in de gebouwen, op en met machines en met gevaarlijke stoffen? Maak eens een risico-inventarisatie.

Voorbereiden op crises en de verwerking ervan

Bij veiligheid denk ik aan wat je zelf kunt doen. Aan je vaardigheden en wat je kunt organiseren. Is er iemand die een EHBO-diploma heeft? Is er überhaupt een EHBO-kist aanwezig en is deze up-to-date? Heeft iemand een BHV-training gevolgd? Is er een vluchtroute, een calamiteitenprotocol en wordt dit regelmatig geoefend? Er zijn veel zaken die je kunt doen om je goed voor te bereiden.

Dan hebben we het nog niet gehad over de verwerking van wat je overkomen is. De fysieke, lichamelijke, mentale of geestelijke impact van een crisis of calamiteit kan heel erg groot zijn. Betrokken personen kunnen nog jaren lang last hebben van de gevolgen van een ernstig voorval.

De verwerking van wat je overkomen is, gebeurt vaak in een later stadium en het is ook belangrijk om daar aandacht aan te geven en er de juiste begeleiding bij te zoeken.

Wacht niet tot het kalf verdronken is

Wees je bewust van de risico’s en bereid je voor. Maak van veiligheid een prioriteit. Om in de geest van een oud spreekwoord te eindigen: zorg dat je de put niet hoeft te dempen als het kalf al verzopen is.