Chaos in de graanhandel

Er staat een kapitaal aan mais op het veld, maar de handel zit op zwart zaad. We worden nu gegijzeld door de in alle hevigheid losbarstende kredietcrisis.

Ik vraag mij al jaren af hoe het hier in Hongarije goed kan blijven gaan met de grote graanhandelaren. Ze kopen maar ongeremd graan en brengen het naar de overslagbedrijven. Zelfs de grootste akkerbouwers verkopen rechtstreeks aan de overslagbedrijven. Het leek altijd goed te gaan, want het geld rolde vrij goed.
Tot en met de vorige oogst was er geen vuiltje aan de lucht. Ik schreef al eens dat ik verwachtte dat het faillissement van Europa’s grootste integrator IKR eens verrekend zou worden op de overblijvende handel. En wat denk je? De chaos is nu in alle hevigheid uitgebroken. De hele graanhandel loopt met het uur terug! Koolzaad en zonnebloemen voor de plaatselijke olieverwerking gaan nog, maar dat is het dan ook. Tarwe gaat, als hij al verhandeld wordt, weg tegen dumpprijzen.

Graan in de schuur, maar niet betalen

Een grote handelaar die werkt met geld van de K&H Bank (een dochter van KBC België) heeft enkele graanontvangstcentra hier in de regio. Hij heeft zo’n dominante positie dat iedereen levert en zich nadien schikt in de prijs. Dit jaar loopt het helemaal anders. De man heeft de boeren voorgehouden op 20 september met hun de tarwe af te rekenen. Het graan ligt in zijn schuren, maar hij wil het vooralsnog niet kopen. Geloof mij, dat is extreem.
Een bevriende akkerbouwer met 900 hectare tarwe wil, al is het maar vanwege status, altijd handel drijven met de allergrootsten. Hij zit nu te bedelen bij kleine handelaren om toch maar tarwe te verkopen tegen €160 per ton.

Kwart aan opbrengst misgelopen

Een van die handelaren heeft mijn bloemmais gekocht. Hij drong al lang aan op levering en uiteindelijk is deze mais drie weken geleden gedorst. Toen de mais eenmaal in de schuur lag, was de beste man ondanks 50 telefoontjes niet thuis toen het op afhalen en betalen aankwam. Hij zegt nu gigantische vorderingen te hebben uitstaand. Dus daar ligt mijn mais nu. Eerst was ze 70 forint per kilo, daarna werd het 68, toen 55 forint en uiteindelijk is hij deze week weggegaan naar een andere handelaar als voedermais voor 48 forint. Dus beurde ik niet €241 maar €176 per ton.
Het is volgens mij allemaal een gebrek aan werkkapitaal, vermoedelijk doordat banken de geldkraan dichtdraaien op kredietrekeningen. Daarnaast is bijna de hele Hongaarse veestapel weggesmolten, waardoor de inlandse graanhandel vrijwel nihil is.

Complete chaos dreigt

Ik vrees nu dat de kredietcrisis als een Afrikaanse pest de graanhandel is binnengewandeld en tot een volledige chaos gaat leiden. In de Eurolanden gebeurt nog niet veel en de prijzen zakken daar niet spectaculair. Hier in Hongarije gebeurt dus wel wat. De prijs was er wel, maar de handel zit op zwart zaad. De marktprijs daalt nu sterk. Maar doordat er geen cash is, ligt de handel nog altijd aan diggelen. Ook tegen lagere prijzen is er geen betaling.
Het gevaar zit erin dat West-Europese importeurs hiervan gaan profiteren en hun zakken gaan vullen over de rug van de Hongaarse akkerbouwers. Zelfs de varkenshouders, die lagere voerprijzen zagen aankomen, komen volgens mij nog bedrogen uit. Al met al ontwikkelt zich zo een ramp in de Hongaarse landbouw.
Waar dit naar toe gaat durf ik niet te voorspellen. Momenteel wordt gelukkig de vroege mais al gedorst met 13 procent vocht. Omdat wij alleen late rassen hebben, gaan wij de komende drie weken alle deuren dichtdoen. De droogste mais op zandgrond haalt nu nog 15-17 procent vocht. Met nog drie weken herfstzon gaat die ook mooi naar 13 procent vocht.
Er staat dan wel een kapitaal op het veld, als je niet tot ernstige handel kan komen is iedere liter diesel die je in de in de combine stopt, alle loonwerkkosten, alle droog- en schoningskosten gevaarlijke uitgaven.

Oekraïens graan volgende dreiging

De gepensioneerde landbouwingenieurs hier in het dorp hebben al een hele tijd voorspeld dat het fout zou gaan, en nog slechter wordt dan het nu is. Het feit dat Oekraïne nu zonder importheffingen graan aan Europa mag aanbieden, is voor Hongarije een grote opdoffer. Snelle jongens zouden Hongarije nu wel eens als overslagland kunnen gaan gebruiken voor goedkoper graan uit Oekraïne. Dat betekent dan wel transport per spoor, want Oekraïne is niet over water bereikbaar vanaf hier. De effectieve handel zal dus wel meevallen, maar de Oekraïense prijsstelling zal de West-Europese psychologisch wel gaan drukken.