BBB heeft sleutel voor transitiegeld in handen

Caroline van der Plas geeft pas steun aan het fonds van € 24,3 miljard voor het landelijk gebied en natuur als het kabinet een aantal eisen inwilligt. Als minister Christianne van der Wall BBB niet tegemoetkomt, geeft de nieuwe fractie van BBB in Eerste Kamer geen steun aan de tijdelijke wet die het transitiefonds in het leven roept.

De transitiewet maakt het mogelijk dat het kabinet vanaf 2024 uit het fonds kan putten om projecten in het landelijk gebied en voor de natuur te bekostigen.

Steun van BBB voor meerderheid

Minister Christianne van der Wal kan in de nieuwgekozen Eerste Kamer met de steun van de steun van BBB een meerderheid krijgen voor de wet. Als Van der Wal steun zoekt over links moet ze in elk geval steun van PvdA en GroenLinks hebben, plus nog een of twee andere partijen. Linkse partijen willen nu nog geen steun geven aan de wet. Het ligt voor de hand dat ze in de richting van BBB buigt.

Caroline van der Plas legde woensdag 19 april bij het eerste deel van de behandeling haar wensen duidelijk op tafel. “In deze vorm kan ik de wet niet steunen”.

Verdeling geld kan anders

De wet is als het ware de opening van een bankrekening waarop het geld gestort wordt dat nodig is voor de transitie van het landelijk gebied. In de wet wordt niet precies geregeld welk geld waar naartoe gaat, maar er wordt wel een globale verdeling gemaakt. En aan die verdeling kan wel wat veranderen, vindt Van der Plas.

Laat een ondernemer zelf beslissen wat hij met zijn grond doet: verkopen of verhuren of inzetten als natuurgrond

Van der Plas wil niet dat het fonds “een blanco cheque over de ruggen van de burgers” wordt. Als het geld wordt uitgegeven, moet dat de natuur en het landelijk ten goede komen, vindt ze. En daarbij moet effectieve innovatie worden ingezet, liever dan het uitkopen van boeren. Als elke melkveehouder een Lely Sphere krijgt, zal de totale ammoniakuitstoot van de Nederlandse veehouderij met 41% afnemen, aldus Van der Plas. Zo’n ingreep kost net zoveel als de opkoop van 450 melkveebedrijven. Bij de opkoop van die melkveebedrijven zou de ammoniakuitstoot met 4% afnemen.

BBB: meer prioriteit bij innovaties

De BBB bepleit meer prioriteit te leggen bij innovaties en minder bij opkoop en afwaardering. De gebiedsplannen moeten beginnen met een inventarisatie van de boeren die willen stoppen. “Pas dan kan er een plan voor de inrichting van een gebied worden gemaakt”, zegt Van der Plas. Voor het opkopen van al die stoppers is niet genoeg geld en dus zou het verstandig zijn wel bedrijven, maar niet de grond op te kopen. “Laat een ondernemer zelf beslissen wat hij met zijn grond doet: verkopen of verhuren of inzetten als natuurgrond. Koop de rechten en eventueel de dieren, en laat de grond in de sector, voor extensivering.”

Van der Plas wil verder dat de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit medebeheerder van het transitiefonds is, “zodat de minister van LNV niet bij de minister voor Natuur en Stikstof hoeft te bedelen om wat geld.”

Minister Christianne van der Wal (Natuur en Stikstof) zal na het mei-reces, in de tweede week van mei, aangeven in hoeverre ze tegemoetkomt aan de wensen van BBB (en andere partijen). Daarna stemt de Tweede Kamer over de wet.