Afromingsvrije overdracht dierrechten ook binnen families met bv’s

De vrijstelling voor de afroming bij de handel in dierrechten wordt ook mogelijk voor overdracht binnen families die hun bedrijf in een bv hebben. Minister Wiersma past het wetsvoorstel aan. Tijdens een technische briefing in de Tweede Kamer geeft het LVVN-ministerie aan te verwachten dat de afroming na een jaar ingetrokken kan worden, omdat volgens de huidige berekeningen de intensieve sectoren dan onder hun sectorplafonds zitten.

De vrijstelling voor afroming bij de handel in dierrechten bij overdracht binnen de familie, wordt ook mogelijk voor families die hun bedrijf hebben ondergebracht in een besloten vennootschap (bv) of naamloze vennootschap (nv). Landbouwminister Femke Wiersma gaat het wetsvoorstel hierop wijzigen na vragen van CDA, VVD, BBB en SGP op dit punt.

Overdracht tot derde graad vrijgesteld

Om de veehouderijsectoren onder de verlaagde mestproductieplafonds te krijgen, voert landbouwminister Femke Wiersma een verplichte afroming in bij de handel in pluimvee- en varkensrechten van respectievelijk 15 en 25%. Bij de handel in fosfaatrechten wordt het afromingspercentage verhoogd van 10 naar 30%. Dit betekent dat bij een transactie van bijvoorbeeld 100 fosfaatrechten er 30 rechten vervallen.

Om bedrijfsoverdracht niet te belemmeren wordt overdracht van rechten in de familiaire sfeer tot de derde graad vrijgesteld – dus tussen ouder en kind, grootouder en kleinkind of neven en nichten en ooms en tantes. Ook in geval van aanverwantschap bij huwelijk of geregistreerd partnerschap wordt afroming vrijgesteld. In het wetsvoorstel was alleen ruimte als de overdracht plaats vond tussen natuurlijke personen. Dit wordt nu aangepast zodat er ook bij families waarin het bedrijf in een bv of nv zit niet hoeft te worden afgeroomd.

Vrees voor problemen bij lease

Eerder zwakte Wiersma de regels voor de afroming bij kortdurende lease al iets af na kritiek van de Raad van State op het voorstel van Piet Adema. In het nieuwe wetsvoorstel wordt bij kortdurende lease binnen het kalenderjaar alleen afgeroomd bij de transactie gericht op de ‘heen-lease’ . Wanneer de leaserechten weer teruggaan naar de eigenaar (de terug-lease) hoeft geen afroming plaats te vinden. Ook wanneer deze transactie meerdere jaren achter elkaar plaatsvindt, hoeft maar één keer afgeroomd te worden.

---

Voorbeeld: Als pluimveehouder A naar pluimveehouder B 1.000 rechten verleased, moet hij afromen en krijgt pluimveehouder B 850 in plaats van 1.000 rechten in gebruik. Hij kan dan ook 850 rechten teruggeven. Wanneer deze lease het volgende jaar opnieuw plaatsvindt, hoeft er niet afgeroomd te worden. A kan dus 850 rechten verleasen aan B. Als A besluit de rechten aan een andere pluimveehouder te verleasen, moet wel opnieuw afgeroomd worden.

---

Tijdens een technische briefing in de Tweede Kamer maakt CDA-er Eline Vedder zich grote zorgen over deze afroming. Pluimveehouders leasen vaak via makelaars heel veel rechten van heel veel partijen, zonder dat ze uiteindelijk weten van wie. Er is vaak geen sprake van een 1-op-1-relatie, waardoor heel moeilijk is na te gaan of er nu wel of niet afgeroomd moet worden, voorziet ze.

Vaste afspraken leaser en verleaser

Ambtenaren van LVVN verwachten dat er door de verplichte afroming meer vaste afspraken zullen komen tussen verleasers en leasers van rechten. In de pluimveehouderij werden in 2023 ruim 12 miljoen rechten overgedragen, van de in totaal 67 miljoen rechten die in de markt zijn. Als er bij alle transacties afroming zou plaatsvinden, zouden er 1,6 miljoen rechten uit de markt worden behaald. Dat zijn 2,3% van alle rechten, becijferde NOP om een indruk te geven van de impact van deze afroming.

In de varkenshouderij werden in 2023 ruim 1 miljoen rechten verhandeld. Met 25% afroming zouden er dan 252.000 rechten uit de markt worden gehaald, dat is 3% van het totaal aanwezige aantal varkensrechten, becijferde POV. De sectororganisaties zien de afroming als gedwongen krimp. Het leasen van rechten is gemeengoed in deze sectoren omdat er vaak sprake is van leegstand. Of dat veehouders om een andere reden flexibel moeten en willen zijn in hun dieraantallen.

Afroming mogelijk voor één jaar

Ambtenaren van het ministerie wijzen er tijdens de technische briefing op dat de afroming van pluimvee- en varkensrechten mogelijk maar een jaar duurt. De afromingspercentages zijn afgestemd op de hoeveelheid reductie die nodig is om onder de nieuwe sectorale fosfaatplafonds te komen.

Als de sectoren structureel onder hun sectorplafonds zitten, wordt de afroming weer geschrapt

Als de inschattingen over het aantal transacties kloppen, zou dat betekenen dat de varkenshouderij binnen een jaar 1,03 miljoen kilo fosfaat afroomt bij een afroming van 25%. In combinatie met de stoppers zou de varkenshouderij onder het nieuwe sectorplafond komen. De 15% afroming bij pluimvee zou 0,8 miljoen kilo fosfaat opleveren, terwijl een reductie van 0,7 miljoen kilo nodig is. Als de sectoren structureel onder hun sectorplafonds zitten, wordt de afroming weer geschrapt.

Inschatting aantal transacties onzeker

LVVN wijst er wel op dat de inschatting over het aantal transacties bij varkens- en pluimveerechten onzeker is. Niet duidelijk is namelijk hoeveel effect de afroming heeft op het aantal transacties. Bij melkveehouderij is daar meer ervaring mee, omdat het afromingspercentage daar al eerder werd verhoogd van 10 naar 20%.

Melkveehouders krijgen volgend jaar te maken met een afroming van 30%. Dat levert binnen een jaar naar verwachting 0,63 miljoen kilo fosfaat op. Daarmee wordt de doelstelling van 2,7 miljoen kilo fosfaatreductie om onder het sectorplafond te komen lang niet gehaald. Een hogere afroming stelt LVVN echter niet in, omdat daarmee de handel in rechten helemaal stil kan komen te liggen.

De Tweede Kamer debatteert maandag over het wetsvoorstel van minister Wiersma.